Παλιά, πριν από το 1500, η πόλη του Ναυπλίου εκτεινόταν επάνω στο οχυρωμένο βράχο της Ακροναυπλίας. Λόγω της τουρκικής επίθεσης (1463-1479) και της εν τέλει κατάληψης μεγάλου τμήματος της Πελοποννήσου από τους Τούρκους, πολλοί κάτοικοι έφυγαν από αυτές τις περιοχές και πήγαν να εγκατασταθούν σε άλλα μέρη που κατείχαν ακόμα οι Βενετοί. Ήρθαν και στο Ναύπλιο. Όμως, η πόλη δε χωρούσε όλον αυτόν τον κόσμο.

 

Έτσι, ο Προβλεπτής Βαρθολομαίος Μίνιο (Minio) αποφάσισε να επεκταθεί η πόλη έξω από τα κάστρα της Ακροναυπλίας. Το 1500 οι Βενετοί επιχωμάτωσαν το ελώδες μέρος κάτω από το βράχο της Ακροναυπλίας και δημιούργησαν την «κάτω  πόλη», δηλαδή τη σημερινή πόλη του Ναυπλίου. Έχτισαν και τείχη δυνατά για να την προστατεύουν, γιατί ο σημερινός κίνδυνος ήταν πάντα παρών.

 

Από τότε η πόλη ζούσε και λειτουργούσε μέσα σ’ αυτά τα όρια. Μόνο μετά  την Επανάσταση του ’21 επεκτάθηκε με την οργάνωση δύο προαστίων. Το ένα ήταν η Πρόνοια, ένα περίπου χιλιόμετρο ανατολικά της πόλης. Με διαταγή του Καποδίστρια οργανώθηκε συνοικισμός για να στεγάσει τους Κρήτες και άλλους πρόσφυγες, που είχαν κατακλείσει το Ναύπλιο στη διάρκεια της Επανάστασης. Το όνομα το έδωσε ο ίδιος ο Κυβερνήτης: «Καλείσθω δε το όνομα του νέου χωρίου, Πρόνοια». Το άλλο, στην παραλία, ήταν το «Προάστιο του Αιγιαλού». Ήταν φανερό ότι η πόλη είχα ανάγκη να βγει από τα τείχη. Έτσι, αυτά τα τείχη, που την είχαν προστατέψει τόσες φορές από τους εχθρούς, άρχισαν να κατεδαφίζονται. Η κατεδάφιση κράτησε χρόνια (1866-1868 η βόρεια πλευρά, 1894-1895 η ανατολική πλευρά, 1896-1897 η Πύλη της Ξηράς, 1928-1930 ο προμαχώνας της ανατολικής πλευράς).

Την ανάγκη να βγεί η πόλη από τα όριά της την έκανε πιο επιτακτική η εξέλιξη, ο σιδηρόδρομος. Το μόνο πρόσφορο μέρος που θα μπορούσε να επεκταθεί η πόλη ήταν ανατολικά. Επιχωματώθηκε το μέρος έξω από την Πύλη της Ξηράς και δημιουργήθηκε ο σιδηροδρομικός σταθμός. Αρχές του 1886 έφτασε και το πρώτο τρένο στο Ναύπλιο…

            …Η μικρασιατική καταστροφή και η έλευση προσφύγων στο Ναύπλιο δημιούργησε την ανάγκη στέγασης αυτών των ανθρώπων. Έτσι, η πόλη επεκτάθηκε βορειοανατολικά και σχηματίσθηκε ένα ακόμη προάστιο, «ο συνοικισμός». Ο θεμέλιος λίθος του «Αστικού προσφυγικού συνοικισμού» τέθηκε στις 3 Απριλίου 1929….

 

Από το λεύκωμα ΝΑΥΠΛΙΟ «ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ» ΤΟΠΟΙ, ΚΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 20^ου ΑΙΩΝΑ

 

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Χ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

 

ΕΚΔΟΣΗ: ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΗΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ – 2006.