Τη Κυριακή 30 Νοέμβρίου 2008 συμπληρώνονται 186 χρόνια από την άλωση του Παλαμηδίου από το ΣτάΙκο Σταϊκόπουλο αλλά και την παράδοση της πόλης του Ναυπλίου από τους Τούρκους στους επαναστατημένους Έλληνες.

Διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο “Η Ναυπλία” του Μ. Λαμπρυνίδη, έκδοση του 1898.

…Οι έν τή Γΐουρούσ-Τάμπια φρουρβϋντες δύο Αλβανοί, οΐτί­νες’ και προ δεκαπέντε ημερών είχον εξέλθει λάθρα του Παλα­μηδίου και ήλθον είς συνεννοήσεις μετά του Σταίκου περί ελευθέρας δλων τών Αλβανών τοϋ Ναυπλίου αποχωρήσεως, έξήλθον και αύθις προϊούσης της νυκτός της 29ης 9βρίου, ολίγον προ τοϋ μεσονυκτίου, μετά τίνος γυναικός προς συλλογήν δήθεν χόρτων. Οί εξελθόντες παρετηρήθησαν υπό τοϋ περιπολοϋντος εκεί κατά την ώραν έκείνην Κυδωνιέως Δημ. Ν. Μοσχονησιώτου, όστις συνέλαβεν αυτούς και τους ώδήγησεν ε’ις τόν έν Άρεία στρατοπεδεύοντα Άρχηγόν της πολιορ­κίας Στάϊκον Σταϊχόπουλον. Ούτος πληροφορηθείς παρά τών φυγάδων τά διατρέχοντα καί την άδυναμίαν της φρουράς τοϋ Παλαμηδίου συνεσκέφθη καί μετά τών άλλων αξιωματικών και άπεφάσισεν, ένισχυόμενος υπό τοϋ Δημ. Ν. Μοσχονησιώ­του, δπως αμέσως, επωφελούμενος τοϋ κατά τήν νύκτα έκείνην βαθέος σκότους και της βροχής, επιχείρηση τήν διά κλιμάκων άνάβασιν άρκετοϋ άριθμοϋ Ελλήνων επί τών τειχών τοϋ Πα­λαμηδίου καί τήν κυρίευσιν αύτοϋ. Ό Δημήτριος Ν. Μοσχο-νησιώτης, δπως διάλυση πασαν τυχόν ύπόνοιαν τοϋ Σταίκου Σταϊκοπούλου καί τών λοιπών αρχηγών περί της είλικρινείας τών πληροφοριών τών δύο Αλβανών φυγάδων,προσεφέρθη πρώ­τος αυτός νά έπιβή τών τειχών, αν δε οί λοιποί στρατιώται εγγύς τών τειχών ιστάμενοι άκούσωσι πυροβολισμών, νά συμπεράνωσιν δτι έφονεύθη, αν δε μόνον κραυγάς, δτι συνελήφθη, δτε ήδύναντο νά άπομακρυνθώσι τιμωροϋντες αυστηρώς τους υπό έπιτήρησιν κρατουμένους έν Άρεία Αλβανούς φυγάδας”καθ ην όμως περίστασιν αυτός, πατήσας τό τεΐχος και εξετάσας τόν προμαχώνα (Γΐουρούσ-Τάμπια) εΰρη αυτόν άφρούρητον κατά τας πληροφορίας των Αλβανών, αμέσως ήθελεν ειδοποιή­σει αυτούς όπως σπεύσωσι και ούτοι και άναβώσι τά τείχη…

Ούτω πως κανονισθείσης της αναβάσεως, ό διευθύνων την πολιορκιαν Στάικος Σταϊκοπουλος λαβών μεθ’ εαυτού των πολιορκητών τόν άδελφόν του Αθαν. Σταΐκόπουλον, Γκουβερνάντην, Νικόλαον Μοσγονησιώτην και 350 επίλεκτους και εϋσταλεΐς άνδρας έξεκίνησεν αθορύβως έκ του στρατοπέδου Άρειας έν μέσφ βροχερας και θυελλώδους νυκτός και έβάδιζε πρός τό Παλαμήδιον, στάς εις μικράν απ΄αυτού άπόστασιν….
…Ή ήμερα της 30ης 9βρίου καθιερώθη, άπο τοΰ έτους 1822, ώς επέτειος τοπική πανήγυρις,καθ’ ήν συρρέουσιν εις Παλαμήδιον πλην τών άρχων τής πό­λεως και οί πλείστοι τών κατοίκων τοϋ Ναυπλίου, του Άργους και τών πε­ριχώρων, δοξολογοΰντες έν τω ναω τοΰ Άγιου Ανδρέου τον “Υψιστον καϊ ευ­χόμενοι υπέρ τής αιωνίας μνήμης και αναπαύσεως τών ψυχών τών αειμνήστων Πορθητών τοΰ Παλαμηδίου…

Από την περσινή δοξολογία στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα.

Το άγαλμα του Στ. Σταϊκόπουλου δίπλα από τη Πύλη της Ξηράς.
…Κατά την αυτήν ημέραν τή προτασει του Εκτελεστικού τό Βουλευτικόν συνελθόν εκτάκτως προήγαγε τον πορθητήν τοϋ Παλαμηδίου τέως Χιλίαρχον Στάϊκον Σταϊκόπουλον εις Στρατηγόν διά τε τάς λοιπάς προς τήν πατρίδα έκδουλεύσεις του και διά τήν εξ εφόδου άλωσιν τοϋ δυσπορθήτου Παλάμη­δίου. Ή δικαία αύτη προαγωγή τοϋ Σταίκου Σταϊχοπούλου άνεκοινώθη ύπό τοϋ Προέδρου τοϋ Βουλευτικού είς τον Πρόεδρον τοϋ Εκτελεστικού διά τοϋ επομένου εγγράφου.

Προσωρινή Διοίχησις της Ελλάδος. Ό Πρόεδρος τ·ϋ Βουλευτικβΰ

Προς τον εκΛαμπρότατον Πρόεδρον του Εκτελεστικού. «Άνεγνώσθη το προχθεσινόν Βούλευμα ιοϋ Εκτελεστικού ύπ’ αριθ. 2296 και ύπό σημερινήν ήμερομηνίαν περί προβιβασμοϋ εις τον βαθμόν της στρατηγίας τοϋ χιλιάρχου Σταίκου Σταϊκοποΰλου.»

«Εγκρίνει τον άνδρα άξιότατιν τοιούτου βαθμού περί τε των αλλων έκδουλεύσεών του προς τήν Πατρίδα και τροπαίων κατά τοϋ έχθροΰ και της έξ εφόδου έκπορθήσεως τοΰ δυσπορθήτου Παλαμηδιου.

«Έν Ερμιόνη τη 3 Δεκεμβρίου 1822.»

Ό Αντιπρόεδρος

Β. Ν. Βουδούρης.

Ό πρώτος Γραμματεύς

Ίω. Κωλέττης.

Ολόκληρο το απόσπασμα από το βιβλίο του Μ. Λαμρυνίδη “Η Ναυπλία” εδώ

Ακολουθεί ένα απόσπασμα του Γ. Τερτσέτη “«Ή εορτή του άγιου Ανδρέου ή ό Στάϊκος» στο Ντ. Κονομος,
Ο Γεώργιος Τερτσέτης και τά ευρισκόμενα έργα του
εκδ. Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων» Αθήνα 1984

ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΠΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ενθυμίζει τον Στάϊκον, τον πρώτον των Ελλήνων στρατιωτικών πού έστησε την σημαίαν του έθνους εις το Πα-
λαμήδι. Βόλια του εχθρού, χιόνια του χειμώνος, μεσημεριάτικη λάβρα
καλοκαιριού δεν διέκοψαν ποτέ τον μακαρίτην από την πολιορκίαν τών
φρουρίων. Έπειτα από δεκαπέντε χρόνους, πού ο ατυχής πολεμιστής
είχεν ανέβει με τους συντρόφους του εις το Παλαμήδι, ψυχομαχούσε εις
τές νεόκτιστες φυλακές του Ναυπλίου. Οι δακρυσμένοι οφθαλμοί του,
θαρρώ πότε έστρέφονταν εις το Παλαμήδι, πότε εις τά κρύα τείχη της φυ-
λακής του και επικαλούνταν μάρτυρα τον θεόν.—Σπίτι δεν ήτο μέσα εις
το Ναύπλιον, επί του οποίου ό νικητής του Παλάμηδιού νά μήν είχε τίτ-
λον ιδιοκτησίας, και όχι ποτέ νά δώσει το πνεύμα του εις τήν κλίνην τών
καταδικασμένων. Οι λαβωματιές, που περίσσιες είχε λάβει εις το μικρό
του σώμα πολεμώντας τους εχθρούς της πατρίδος του, άνεδιναν συχνά,
άνοιγαν και έτρεχεν αίμα παλαιό, και του έφερναν μίαν έξαψιν εις τον
νούν. Άλλα εις ποίαν γήν, εις ποίαν φυλήν ανθρώπων οι πληγές του
ήρωος δεν ήθελε κινήσουν συμπάθειαν και αγάπην; — Ζήτησε, Στάϊκε,
λόγον εις τήν άλλην ζωήν, από εκείνον πού σε έκαμε νά στερηθείς το φώς
της ζωής Σου εις τά ανήλια σκοτάδια της φυλακής.
Παρατηρώ με λύπην και σήμερον ότι το όνομα ενός τών ευεργετών της πατρίδος δεν είναι χαραγμένο εις το κατάστημα τής Συνελεύσεως και της Βουλής. Τι λοιπόν; Το όνομα του Στάϊκου τίθεται έκτος τών αγωνιστών; Οι συνάδελφοι του τών αρμάτων του αρνούνται μίαν δάφνην ζωγραφι¬στήν, και ολίγα ψηφιά του αλφαβήτου; Τον θεωρείτε ως τρελλόν οι φρό-μοι; Τρελλός ήτον, κύριε Κωνσταντίνε Κολοκοτρώνη, όταν, ανοίγοντας καλά τά φέγγη τής ημέρας, έχαιρέτησε με τά κανόνια του κάστρου τόν πατέρα σου, πού ανέβαινε τήν πέτρινη σκάλα δακρύζοντας και δοξολο-γώντας τόν Υψιστον; — Ανέφερα το όνομα του κυρίου Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη, διότι η μη εγχάραξις ονόματος του Στάϊκου εις το κα-τάστημα είναι μια αμέλεια, χωρίς σκοπό τή αληθεία και μ’ αρέσει να ένο-

χοποιήσω της αμελείας αυτής τον κύριον Κωνσταντίνον. Διατί; Το ίσιον της ψυχής του αξιότιμου Γραμματέως τής Συνελεύσεως και της Βουλής με βιάζει να συγκεντρώσω εις αυτόν μόνον και μόνον την πικρίαν του ελέγχου μου. Πληρεξούσιε, Βουλευτά τής Καρυταίνης, Γραμματεύ τής Συνελεύσεως και τής Βουλής, πώς αμέλησες να χαραχθεί εις το μαρτυρο-λόγιον τών αγωνιστών του έθνους, το όνομα ενός αξιομνημόνευτου ανδρός τής επαρχίας σου; Μαντεύω τί δύνασαι να με αποκριθείς:«—Τό όνομα του Στάϊκου είναι τυπωμένο από την κορυφήν του Παλαμηδιού έως τό ακροθαλάσσιον μέ γράμματα πλέον στερεά από τό εφήμερο αλφά¬βητο των λογιότατων, και δεν προβλέπομεν πότε θα χαθεί ο βράχος ώστε νά λείψει και η φήμη του ανδρός». — Σε παρακαλώ, κύριε Κωνσταντίνε, μη φιλοσοφείς πνίγοντας τό αίσθημα. Λέγε κάλλιον: —Τάχα ο μακαρίτης Στάϊκος δεν θά είχε εύχαρίστησιν νά σώζεται τό όνομα του πλησίον του πατρός Σου, του Νικολάου Σταματελοπούλου, και τών άλλων; — Τέκνον ενδοξότατου πατρός! Άκουσε, δέομαι, μικράν διήγησιν. Εις την πρώτην άλωσιν του Μορέως οι Άγαρηνοί αιχμαλώτισαν νέον ανδρείον, — έπη-δούσαν στά τρία, είπαν του παλληκαριού, πηδάς και Συ νά σου βγάλομε τάς άλύσους; — Όχι, πηδώ και μέ τάς άλύσους, και αν σας προσπεράσω νά μου χαρίζετε την έλευθερίαν. Τό υποσχέθηκαν τους προσπέρασε και τον ελευθέρωσαν. Χαίρομαι πού ανέφερα τό διήγημα, διότι ό αλυσοδεμέ¬νος νέος παρασταίνει την Ελλάδα του πατρός Σου, ή οποία ελευθερώθη μέ τάς άλύσους εις τά ποδάρια. Ήξεύρεις ποιος ήτον ό ελευθερωμένος νέος; Ήτον ό πάππος του προπάππου του προπάππου σου.
Συλλογίσου λοιπόν πόσο είναι παλαιά τά γενναία αισθήματα εις την οίκογένειάν Σου, μην φύγεις την προγονικήν σου σειράν, και δια νά Σε κάμω προσεκτικόν σε ηθέλησα ύπόλογον και ύπεύθυνον τής πα¬ραδρομής, τής μή γραφής δηλαδή του ονόματος του συνεπαρχιώτου σου Στάϊκου εις τάς στήλας τών ελευθερωτών τής πατρίδος.