Στους Δρόμους του κρασιού της Αργολίδας

”Μπορεί η Αργολίδα, μέσα από τις φυσικές ομορφιές που προσφέρει, την προϊστορία της, τα αρχαιολογικά της μνημεία και την πολιτιστική της δράση, να αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι υστερεί σε αμπελοοινικό ενδιαφέρον. Αντιθέτως, μάλιστα, το κρασί ενέχει θέση ισχύος στο παρελθόν της, από αρχαιοτάτων αναφορών.”

 Από τη  Μαρία Κατσούλη  στην ιστοσελίδα voldrinks.gr

Επιχειρώντας μια σύντομη αναδρομή στην οινική ιστορία της, διαπιστώνουμε, μέσα από πλήθος γραφών και αρχαίων ευρημάτων, όπως αμφορείς και ψηφιδωτές απεικονίσεις που έχουν ανακαλυφθεί στις ανατολικές περιοχές του νομού, την ισχυρή δύναμη που κατείχαν η αμπελουργία και η οινοποιία στην οικονομική ζωή του τόπου από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας έως και τους νεότερους χρόνους. Τρανταχτή απόδειξη όλων των μαρτυριών, o ίδιος ο Όμηρος, ο οποίος χαρακτηρίζει την Επίδαυρο ως αμπελόεσσα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εδώ, στις Μυκήνες, ήκμασε ο μυκηναϊκός πολιτισμός, απόρροια της οικονομικής ευημερίας του τόπου.

Μπορεί λοιπόν σήμερα ο οινικός πλούτος της Αργολίδας να πέφτει θύμα της μεγάλης δημοτικότητας της γείτονος Νεμέας και της ομορφιάς του Ναυπλίου, όμως αυτό δεν στέρησε στον νομοθέτη το καθαρό μυαλό, ώστε να συμπεριλάβει στη νομοθεσία τού 1971 τις κοινότητες Μαλανδρένι και Γυμνού (των σημερινών –κατά Καλλικράτη– δήμων Κουτσοποδίου και Λυρκείας) στην αμπελουργική ζώνη ΠΟΠ Νεμέας, θεωρώντας τες φυσική επέκταση του αμπελώνα της.

 

Ο αμπελώνας

Ο αμπελώνας της Αργολίδας που ξεδιπλώνεται βορειοδυτικά του Άργους, ανάμεσα σε υψόμετρο 300 έως 650 μέτρων, διαθέτει κυρίως ασβεστολιθικά εδάφη· ανάλογα όμως με την τοποθεσία και το υψόμετρο παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες στη σύνθεσή του, όπως αμμοαργιλώδη, χαλικώδη και πετρώδη εδάφη. Κλιματολογικά, λόγω του ήπιου κλίματος, χαρακτηρίζεται ιδανική περιοχή, καθώς τα ρεύματα αέρος που δέχεται από Βορρά όσο και οι θαλάσσιοι αέρηδες από Νότο προστατεύουν από τις ασθένειες και συγκρατούν σε χαμηλά επίπεδα τις θερμοκρασίες τους καλοκαιρινούς μήνες, επιτρέποντας τη φυσιολογική και την υγιή ωρίμανση του σταφυλιού.

Οι ποικιλίες

Τα σκήπτρα στην καλλιέργεια και στην παραγωγή κρατά το Αγιωργίτικο, αφού μέρος του αμπελώνα της Αργολίδας ανήκει στην αμπελουργική ζώνη της Νεμέας ΠΟΠ (Προστευόμενη Ονομασία Προέλευσης, παλαιά ΟΠΑΠ) με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον όλων να στρέφεται στο διαμάντι που ονομάζεται Αγιωργίτικο. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι το Αγιωργίτικο μονοπωλεί το ενδιαφέρον των οινοπαραγωγών που δραστηριοποιούνται στην Αργολίδα.

Παράλληλα, σε μικρότερη κλίμακα καλλιεργούνται αρκετές διεθνείς και ελληνικές ποικιλίες (όπως, για παράδειγμα, Cabernet, Syrah, Μerlot, Chardonnay, Ροδίτης, Ασύρτικο κ.λπ.) με το δικαίωμα της ένδειξης Τ.Ο. (Τοπικός Οίνος) Πελοποννήσου στις ετικέτες. Σε τοπικό επίπεδο, τρεις είναι οι ντόπιες ποικιλίες της περιοχής, η Λευκή Σκλάβα, της οποίας προς το παρόν οι οινοποιοί εκμεταλλεύονται τα χαρίσματα ως χαρμάνι με άλλες ποικιλίες, η ξεχασμένη λευκή Ροκανιάρης, που έκανε πρόσφατα την εμφάνισή της στη περιοχή του Κρανιδίου και οφείλει το όνομά της στη τραγανή αίσθηση της ρόγας του σταφυλιού, καθώς και η ερυθρή Μαυρόστυφη, η οποία επίσης βρίσκεται σε δοκιμαστική καλλιέργεια.

Οι οινοποιοί

Κτήμα Σκούρα

Ο οινολόγος-οινοποιός Γιώργος Σκούρας είναι αδιαμφισβήτητα ο πρώτος άνθρωπος που έμπασε την Αργολίδα στον χορό του κρασιού το 1988, όταν, ξεκινώντας από τη θέση Πυργέλα του Άργους, έδωσε στην κυκλοφορία τις πρώτες φιάλες Μέγας Οίνος, ένα ερυθρό κρασί που τάραξε τα οινικά δρώμενα της εποχής και συνέβαλε στην αναγέννηση του ελληνικού κρασιού. Από τότε όμως, μέχρι σήμερα, ο αεικίνητος Γιώργος Σκούρας εισήγαγε αρκετές καινοτομίες στον χώρο της αμπελουργίας, της οινοποίησης και της εμφιάλωσης, όπως το βιδωτό πώμα, την καλλιέργεια της ποικιλίας Viognier στην Ελλάδα και το ρίσκο να δημιουργήσει το κρασί Λαβύρινθος, ακολουθώντας το σύστημα solera, δηλαδή την ανάμειξη διάφορων εσοδειών.

Πιστός στην αντίληψη ότι το οινοποιείο δεν είναι ένας απλός χώρος δουλειάς, αλλά ορμητήριο δημιουργίας, εκπαίδευσης και επικοινωνίας, ο Γιώργος Σκούρας επένδυσε σημαντικά κεφάλαια στην κατασκευή ενός νέου υπερσύχρονου οινοποιείου στο Μαλανδρένι Αργολίδας, θέτοντας νέους στόχους. Το εντυπωσιακό οινοποιείο, το οποίο βρίσκεται σε στρατηγική θέση, στο δέκατο χιλιόμετρο της διαδρομής Άργους-Στερνών -Ναυπλίου, δημιουργεί την ανάγκη στον περαστικό να επισκεφθεί το κτήμα, να περιηγηθεί στους χώρους και να γνωρίσει τα μυστικά τού κρασιού από τη βάση, με αποτέλεσμα –λόγω του εντυπωσιακού αριθμού επισκεπτών που δέχεται– να αποτελεί μηχανή προβολής του ελληνικού κρασιού.

Με την πρώτη ματιά ο περιβάλλων χώρος, με τη μεγάλη βεράντα και τη πανέμορφη θέα στον Αργολικό κάμπο, εντυπωσιάζει· αυτό όμως που αφήνει άφωνους τους επισκέπτες είναι το υπόγειο κελάρι των χιλίων δρύινων βαρελιών και η μεγάλη αίθουσα γκαλερί Σκούρα, στην οποία εκτίθενται σπουδαία έργα νέων καλλιτεχνών, με αποτέλεσμα να μετουσιώνεται το κτήμα σε πραγματικό χώρο έμπνευσης.

Τα κρασιά του κτήματος κινούνται σε ευρεία γκάμα, που καλύπτει τις ανάγκες όλων των καταναλωτών· στις πρώτες θέσεις όμως ξεχωρίζουν τα: Μέγας Οίνος, Grand Cuvee Nemea και Σύνορο, από τα κόκκινα. Στα λευκά διακρίνονται τα: Viognier Eclectique και Chardonnay Vinum Sperum. Πρόσφατα το κτήμα παρουσίασε στην αγορά ένα νέο κόκκινο κρασί ποικιλίας Syrah με την εμπορική ονομασία Φλέβα.

Οινοποιία Παπαντώνη

Ο οικονομολόγος Αντώνης Παπαντώνης, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα έπειτα από σωρεία εμπειριών σε πολυεθνικές του εξωτερικού, άφησε το πατρικό σπίτι στο Κολωνάκι, αγόρασε ένα αγροτεμάχιο πενήντα στρεμμάτων στο Μαλανδρένι της Αργολίδας, μέσα στην αμπελουργική ζώνη της Νεμέας, έφτιαξε τον δικό του αμπελώνα φυτεύοντας μόνον Αγιωργίτικο και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Άργος, βρίσκοντας εκεί τη δική του Ιθάκη.

Καθώς δεν διέθετε πείρα στην καλλιέργεια της γης, αποφάσισε να δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε αυτήν, εργαζόμενος στο αμπέλι και παρατηρώντας με προσοχή την εξέλιξη και τη συμπεριφορά των σταφυλιών. Όταν ένιωσε έτοιμος, διαμόρφωσε σε μικρό οινοποιείο ένα παλιό σπίτι στο Άργος και στέγασε εκεί τα όνειρά του ως οινοποιός, παρουσιάζοντας, χωρίς τυμπανοκρουσίες το 1993 στην αγορά, το Μηδέν Άγαν, ένα κρασί από Αγιωργίτικο, που αμέσως εδραιώθηκε στον κόσμο των οινόφιλων.

Μπορεί η θέση του οινοποιείου, η οποία βρίσκεται μόλις μερικά χιλιόμετρα έξω από τα όρια της αμπελουργικής ζώνης, να στερεί από το Μηδέν Άγαν την ονομασία Νεμέα ΠΟΠ, αυτό όμως δεν στάθηκε εμπόδιο στην ποιότητα και στη φήμη του κρασιού, διότι, όπως ο ίδιος λέει: «Ο σημαντικότερος παράγοντας στην ποιότητα του κρασιού είναι η δουλειά στο αμπέλι». Οι λίγες φιάλες του κτήματος εξαφανίζονται από το ράφι σε μηδέν χρόνο, ενώ το μεγαλύτερο μέρος τής παραγωγής κινείται στην αγορά της Αμερικής.

Τα κρασιά της οινοποιίας συμπληρώνονται με το λευκό ξηρό Μέτρον Άριστον, από τις ποικιλίες Ροδίτης και Chardonnay και τον γλυκό ερυθρό Λυσιμελής από Αγιωργίτικο. Αρωγός και συμπαραστάτης στο εγχείρημα η αδελφή του, η Κάλλη, η οποία επί πολλά χρόνια ήταν η ψυχή της επικοινωνίας του οινοποιείου.

Οινοποιία Κορωνιώτη

Φαίνεται πως η αργολική γη, με τις ομορφιές του βουνού και της θάλασσας που προσφέρει, κρατά πάντα κοντά της τους ανθρώπους της.

Ο Κυριάκος Κορωνιώτης, χημικός, εδαφολόγος-μηχανικός, αφού ολοκλήρωσε στην Αγγλία τις σπουδές του και εργάστηκε επί χρόνια σε εταιρείες βιομηχανίας τροφίμων στην Ολλανδία, αποφάσισε να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη, στο Άργος, και να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα της καλλιέργειας. Έτσι προέβη στην αναμπέλωση και στη δημιουργία ενός πρότυπου αμπελώνα με την ποικιλία Αγιωργίτικο, μέσα στην αμπελουργική ζώνη Νεμέας, φτιάχνοντας το Νεμέα Κορωνιώτη, ενώ συνεργάζεται με αμπελουργούς των περιοχών Μαντινείας και Σαντορίνης για τα λευκά Filion. Το νέο μικρό αλλά σύγχρονο οινοποιείο-μπουτίκ βρίσκεται σε στρατηγική θέση, επάνω στον δρόμο Νεμέας-Άργους, σχεδόν στην είσοδο του Άργους, και αποτελεί πόλο έλξης των περαστικών αλλά και μια ευκαιρία γνωριμίας με τα κρασιά του οινοποιείου, καθόσον σχεδόν ολόκληρη η παραγωγή τού κτήματος προωθείται στην αγορά του εξωτερικού, με αποτέλεσμα η εγχώρια διάθεση να γίνεται αποκλειστικά και μόνον από το οινοποιείο.

Ποτοποιία Καρώνη

Πολλοί θα ζήλευαν την ιστορία που ξανοίγει πίσω της η Ποτοποιία Καρώνη, μια εταιρεία που ξεκίνησε το 1840, λίγο μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους στην καρδιά τής τότε πρωτεύουσας, στο Ναύπλιο, από ένα μικρό ρακοπωλείο. Αργότερα, το 1869, οι αδελφοί Καρώνη εκσυγχρόνισαν το ρακοπωλείο, εισάγοντας από Γαλλία και Γερμανία τον πρώτο αποστακτήρα στην Ελλάδα.

Πώς λοιπόν η Ποτοποιία Καρώνη και το μουσείο που διαθέτει στις εγκαταστάσεις της να μην αποτελούν από μόνα τους τόπο προορισμού του Ναυπλίου, αφού κουβαλούν τρανταχτά στοιχεία, αντικείμενα και γεγονότα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους· όχι μόνον γιατί βρίσκονταν στην καρδιά των γεγονότων, αλλά και επειδή η ίδια η οικογένεια συνδεόταν με τον στρατηγό Κολοκοτρώνη. Η Μαριγώ Καρώνη –σημειωτέον– υπήρξε βαφτισιμιά του.

Επιπλέον, πώς να μην αποτελεί ευτύχημα που, εκατόν σαράντα χρόνια μετά, η Ποτοποιία Καρώνη, με σεβασμό στην ιστορία της, μακριά από τουριστικές ή μαρκετινίστικες ατραξιόν, συνεχίζει με το ίδιο πάθος την παράδοση των προκατόχων της στην παραγωγή του Ούζου Καρώνη και του Λικέρ Βύσσινο της Μαριγώς, το οποίο παρασκευάζεται αποκλειστικά από βύσσινα Αρκαδίας, ακολουθώντας τις ίδιες παλαιές παραδοσιακές συνταγές;

Επειδή, όμως, παρά ταύτα, οι εξελίξεις και οι ανάγκες της αγοράς τρέχουν, οι σημερινοί συνεχιστές της ποτοποιίας, ο Γιάννης και ο Φώτης Καρώνης, δημιούργησαν δύο νέα προϊόντα, το Απόσταγμα Καρώνη και την εντυπωσιακή σε γεύση Μαστίχα Καρώνη, τη μοναδική μαστίχα της αγοράς που παρασκευάζεται με την απόσταξη των δακρύων του μαστιχόδεντρου.

Εάν ο δρόμος σας δεν φτάνει μέχρι το Ναύπλιο, τα προϊόντα Καρώνη θα τα βρείτε στην οδό Σοφοκλέους, στο κατάστημα Μεσογειακής Διατροφής.

Ποτοποιία Verino

Η παραγωγή κάθε λογής φρούτων της περιοχής φαίνεται πως δεν άφησε αδιάφορους τους ανθρώπους της, οι οποίοι βάλθηκαν να αξιοποιήσουν όλα τα προϊόντα της, μετατρέποντάς τα ως ηδύποτα στο ποτήρι μας. Κάπως έτσι ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος, δημιούργησε το 1978 τη Ποτοποιία Verino, με σκοπό, όχι μόνον να δημιουργήσει μια μεγάλη γκάμα λικέρ φρούτων, αλλά και προϊόντα απόσταξης στέμφυλων και κρασιού, όπως μπράντι, το οποίο ειδικά εκείνη την περίοδο είχε τη τιμητική του στην ελληνική αγορά. Παράλληλα με το μπράντι Verino, ξεκίνησε τη δημιουργία ούζου και τσίπουρο. Σήμερα, η εταιρεία διευθύνεται από τον γιο του Χαράλαμπου Σπηλιόπουλου, τον Θανάση, ο οποίος, μεγαλωμένος μέσα σε αποστακτήρες, ως τεχνίτης της απόσταξης, συνεχίζει με το ίδιο κέφι, παρά τον μεγάλο ανταγωνισμό της αγοράς, να παράγει προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας με φίνο χαρακτήρα, ενώ επέκτεινε τις δραστηριότητες της μικρής εταιρείας και στην εμφιάλωση των γλυκών κρασιών Μαυροδάφνης Πατρών και Μοσχάτου Ρίου-Πατρών. Από τη μεγάλη γκάμα των λικέρ ξεχωρίζουν τα λικέρ μέντας, τριαντάφυλλου, τεντούρα και, από τα προϊόντα απόσταξης, το Αποστάλαγμα, το οποίο, ενώ είναι το μοναδικό ούζο της αγοράς με τον υψηλότερο αλκοολικό τίτλο 59% vol, παρ’ όλα αυτά διαθέτει γευστική φινέτσα και ξεχωριστό άρωμα. Ιδιαίτερης ποιότητας βεβαίως είναι και το μπράντι Verino, αφού, μετά την απόσταξή του, συνεχίζει να παλαιώνει έως και δύο χρόνια σε δρύινα βαρέλια, με αποτέλεσμα να αποκτά πλούσια γεύση με πολύπλοκα χαρίσματα.