Σχετικά με την ενετική επιγραφή που αναφέρεται
στη μεταφορά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου
από το εσωτερικό της πόλης, στη παραλία.
Εφημερίδα “Αθηνά” – αρ. φύλ. 2853, 27.02.1860
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου, σύμφωνα με την κτητορική του επιγραφή, μεταφέρθηκε από την περιτοιχισμένη πόλη στην παραλία, ύστερα από επιθυμία του Ενετού Διοικητή του Στόλου Αυγουστίνου Σαγρέδου, το έτος 1713. Ο Σαγρέδος επέλεξε αυτό το σημείο, εκτός των τειχών της πόλης, και δίπλα στη θάλασσα, καθώς ο ναός ήταν αφιερωμένος στους ναυτικούς.
Το δημοσίευμα της εφημερίδας “Αθηνά” στις 27.02.1860 έχει ως εξής:
ΕΝΕΤΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ.
Πλὰξ μαρμαρίνη ἀνευρεθεῖσα πρὸ πέντε περίπου ἐνιαυτῶν ἔκειτο παρεῤῥιμμένη ἐν τῇ ταπεινῇ καὶ παμπαλαίῳ οἰκίᾳ τῇ παρακειμένῃ ἐν δεξιᾷ τῆς κατὰ τὸ ἐν Ναυπλίᾳ προάστειον ἐκκλησίας τοῦ ἁγίου Νικολάου. Πρὸ τριῶν δὲ περίπου μηνῶν ὁ ἐν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ κατοικῶν σεβάσμιος ἱερεὺς τῆς ῥηθείσης ἐκκλησίας παρατηρήσας ὅτι φέρει γράμματα, ἐκαθάρισεν αὐτὴν καὶ τοποθετήσας ἐν τόπῳ εὐθέτῳ, προσεκάλεσέ με πρὸ μικροῦ εἰς ἀνάγνωσιν τῆς ἐν αὐτῇ ἐπιγραφῆς, ἥτις ἔχει οὕτως.
Hanc divi Nicolai ecclesiam
nautarum protectoris
August. Sacredo prov. gtis maris
ex orbe translatam
litori decentius construendam
praecepit; adjuvit.
Anno MDCCXIII.
Μεταφραζομένη δὲ χάριν τῶν μὴ εἰδημόνων τῆς Λατινικῆς ἔχει οὕτω.
Ταύτην τοῦ θείου Νικολαόυ τὴν ἐκκλησίαν
τοῦ τῶν ναυτῶν προστάτου
Αὔγουστος Σαγρέδος ἁρμοστὴς γενικὸς κατὰ θάλασσαν
ἐκ τῆς πόλεως μετενεχθεῖσαν
ἐν τῇ παραλίᾳ πρεπωδέστερον κατασκευασθῆναι
παρῄνεσε, καὶ συνήργησεν.
Ἔτει αψιγ΄.
Περὶ τῆς ἐν Ναυπλίᾳ ἐκκλησίας τοῦ ἁγίου Νικολάου, περὶ ἧς πραγματεύεται ἡ ἐπιγραφή, οὐδεὶς σχεδὸν ἐνθυμεῖται εἰ ὑπῆρχέ ποτε ἐντὸς τῆς πόλεως καὶ κατὰ τίνα θέσιν. Παρῆλθον δ’ ἔκτοτε ἔτη 147. Ἀλλ’ ἐκ τῆς ἐπιγραφῆς ταύτης, ἐντετειχισμένης τότε ἴσως ἄνωθεν τῆς πύλης, βεβαιοῦται ὅτι πρότερον ἡ ἐκκλησία αὕτη ἐντὸς τῆς πόλεως Ναυπλίας ἔσω τοῦ τείχους οὖσα, μετηνέχθη κατὰ παραίνεσιν τοῦ Σαγρέδου ἐκτὸς τοῦ τείχους, καὶ ἐκτίσθη ἐπὶ τῆς παραλίας τῷ 1713 ἔτει κατὰ συνεργίαν αὐτοῦ θεωρήσαντος καταλληλοτέραν τὴν παρὰ τὴν θάλασσαν θέσιν εἰς τὸν τῶν ναυτῶν προστάτην ἅγιον Νικόλαον. Ἀλλ’ ἐντεῦθεν εἰκάζεται ὅτι ἡ πρότερον ἐντὸς βεβαίως ὀρθόδοξος ἐκκλησία αὕτη ἴσως ἀνηγέρθη ἐκτὸς καθολικὴ δυτικὴ διὰ τῆς συμβουλῆς καὶ τῆς συνδρομῆς ἀνδρὸς καθολικοῦ δόγματος οἰκοδομηθεῖσα. Ἦν δὲ μικρά, ὥς τινες ἀπὸ μνήμης παραδίδουσι. Καὶ καταστραφεῖσα μετὰ τῆς πόλεως ὑπὸ τῶν Τούρκων ἐπὶ τῶν πρὸς αὐτοὺς πολέμων, ἀνῳκοδομήθη ὀρθόδοξος καὶ εὐμεγέθης ἐκ θεμελίων τῷ 1832 ἔτει πλησιέστατα τῆς προτέρας θέσεως, καὶ κατὰ μικρὸν ἐκοσμήθη ὥσπερ νῦν ἔχει.
Πλάτος τῆς πλακὸς 82 ἑκατοστὰ τοῦ γαλλικοῦ μέτρου, ὕψος 56, καὶ πλάτος 6. Γραμμάτων ὕψος 3 ½, πλάτος 2 1/2, ἀπόστασις τῶν στίχων ἐπ’ ἀλλήλων 3, περιθώριον ἄνωθεν 4 1/2, κάτωθεν 6, κατὰ δὲ τὰ πλάγια τὰ γράμματα διήκουσι μέχρι τῶν ἄκρων τῆς πλακός. Τὰ γράμματα πάντα εἰσὶ μεγάλα ἢ κεφαλαῖα καὶ ὁμοιοσχήμονα τοῖς νῦν, πλὴν τοῦ «γραφομένου διὰ τοῦ u (βαῦ) πανταχοῦ. Αἱ
συγκοπαὶ τοῦ τρίτου στίχου August καὶ prou καὶ συμπληρωτέαι Augustino καὶ proveditor ἢ proveditore, ἡ δὲ ἐπιτομὴ gTis ἀναπληρωτέα generalis· διότι ἔν τινι σημειώσει τῆς ἱστορίας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καλεῖται ὁ ἀνὴρ Augustino Sagredo proveditor general da mar. Ἐντεῦθεν δὲ παρατηρεῖται ὅτι, καίπερ λατινιστὶ γράψας τὴν ἐπιγραφήν, ὅτι ἐξελατίνισεν ἐντελῶς τὸ ὄνομα αὐτοῦ μετὰ τοῦ ἐπωνύμου καὶ τοῦ τίτλου, πλὴν τῶν gTis (ἀντὶ generalis) maris, δι’ ὧν ἐξελατίνισε τὰς general da mar. Ἦν δὲ ὁ Αὐγουστῖνος Σαγρέδος γενικὸς κατὰ θάλασσαν ἁρμοστὴς τῆς Ἐνετίας ἐν Πελοποννήσῳ κατὰ τὸ 1713 ἔτος, ὅτε ἡ ἐκκλησία ἐκτίσθη ἐκτὸς τοῦ τείχους, ἤτοι δύω ἔτη πρὸ τῆς τελευταίας ὑπὸ τῶν Τούρκων ἁλώσεως τοῦ Παλαμηδίου μετὰ τῆς Ναυπλίας καὶ πάσης τῆς Πελοποννήσου. Καὶ φαίνεται συγγενὴς ὢν ἤ τις τῶν προγόνων τῆς ἐν Τήνῳ γενεᾶς τῶν Σαγρέδων, καθ’ ἃς ἔλαβον πληροφορίας. Ἡ δ’ ἐπιγραφὴ νομίζεται ἀνέκδοτος.
Ἐκ Ναυπλίας
Π. Κουπιτόρης.