Η ΠΟΛΙΣ ΝΑΥΠΛΙΟΝ.

Μια σύντομη περιγαρφή της πόλης του Ναυπλίου

από το περιοδικό “Αποθήκη των ωφέλιμων γνώσεων”

1844

 

 

ΤΟ Ναύπλιον, κείμενον εις Βόρειον Πλάτος 37° 35 , καί ανατολικόν μήκος 40° 26 , είναι τοποθετημένον επί κατωφερούς γήινου γλώσσης. Η ζωγραφική και οχυρωτάτη  θέσις του προξενεί μεγίστην εντύπωσιν εις τον έξωθεν προσερχόμενον, διότι, ον περιτειχισμένον πανταχόθεν, έχει πρός νοτιοανατολικόν μέν αυτού μέρος το Παλαμήδιον, οχυρότατον φρούριον, κτισθέν από τους Βενετούς, καί συγκείμενον από επτά ανεξαρτήτους αλλήλων προμαχώνας, πρός το νοτιοδυτικόν την ακρόπολιν ονομαζομένην ίτσ-καλέ, καί προς βορράν την θάλασσαν, όπου ευρίσκεται ο λιμήν εις το μέσον τούτου είναι κτισμένον επί νησιδίου καί έτερον φρούριον, ονομαζόμενον Βούρτζι, Βενετικής αρχιτεκτονικής, διαιρούμενον εις τρία χωριστά οχυρώματα, περικυκλούμενα όλα ομού από τείχισμα σχεδόν κυκλοτερές. Επί δε του ισθμού της γήινου γλώσσης, εφ’ ης είναι κτισμένη η πόλις, υπάρχει εκτός των τειχών καί ξηρά τάφρος, συγκοινωνούσα με τήν στερεάν διά λίθινου γέφυρας, περί τους 12 πόδας πλατείας.

Οι πρώτοι κάτοικοι του Ναυπλίου ήσαν Αιγύπτιοι, οδηγηθέντες υπό του Ναυπλίου, υιού του Ποσειδώνος, καί τής Αμυμώνης, θυγατρός τού Δαναού, ο Ναύπλιος ούτος έδωκε το ονομά του εις την πόλιν, ήτις επί του Παυσανίου δεν εσώζετο πλέον. Αφού δε ανεκαινίσθη καί ήκμαζεν ήδη, κατεστράφη υπό των Οστρογότθων  άλλ οι Βενετοί, αγοράσαντες αυτήν, την επανώρθωσαν, καί καρτερικώτατα την ύπερασπίσθησαν κατά των προσπαθειών του Μωάμεθ Β’  ανωφελώς πολιορκήσαντος αυτήν (1460). Καί ο Σολιμάν δε ηναγκάσθη να διάλυση τήν πολιορκίαν, τήν οποίαν είχε στήσειν έμπροσθεν του Ναυπλίου το 1537* άλλα μετά δυο έτη η δημοκρατία της Βενετίας το παρεχώρησεν εις τον Σουλτάνον πρός εξαγοράν της ειρήνης. Κατά το 1686 οι Βενετοί, υπό τον στρατηγόν Μοροσύνην, επιχειρήσαντες να το ανακτήσωσιν, απέκλεισαν αυτό, καί αφού έτρεψαν εις φυγήν τον Οθωμανόν αρχιστράτηγον ελθόντα πρός βοήθειαν των πολιορκουμένων, το εκυρίευσαν μετά φονικήν πολιορκίαν. Κατά το 1715, οι Οθωμανοί πολιορκήσαντες καί κυριεύσαντες αυτό με μεγίστην θραύσιν των στρατευμάτων των, κατέσφαξαν άπαντας τούς εντός ευρισκομένους, καί το έκράτουν μέχρι της τελευταίας επαναστάσεως των Ελλήνων. Ούτοι ήρξαντό την πολιορκίαν αυτού κατα τον Οκτώβριον 1821, την οποίαν αναγκασθέντες να διαλύσωσιν αφού εκυρίευοαν το επιθαλάσσιον φρούριον Βούρτζι, επανέλαβον πάλιν αμέσως μετά τήν καταστροφήν του Δράμαλη, καί κατά την δευτέραν έφοδον, αποτυχόντες εις την πρώτην, εκυρίευσαν το Παλαμήδιον (30 Νοεμβρίου 1822, ότε τελείται επ’αύτου πανήγυρις κατ’ έτος) καί κατά συνέπειαν παρεδόθη διά συνθήκης και η πόλις.

Η Ναυπλία κατέστη πρωτεύουσα του Κυβερνήτου Ι. Α. Καποδιστρίου, όστις δυστυχώς εδολοφονήθη εν αυτή κατά την 27ην Σεπτεμβρίου 1831.

Κατά την 25ην Ιανουαρίου 1833 ο Βασιλεύς τής Ελλάδος Όθων Α’ απέβη εν αυτή, ήτις έμεινε πρωτεύουσα του βασιλείου μέχρι τής 13ης Δεκεμβρίου 1834, ότε η πρωτεύουσα μετετέθη εις Αθήνας.

Το Ναύπλιον μετά του προαστείου της Προνοίας περιέχει 2.300 οικίας, καί 9.000 περίπου κατοίκους.—Τό κάτω μέρος τής πόλεως, το πρός την θάλασσαν, είναι ομαλόν και κανονικώς οικοδομημένον κατά τον Ευρωπαϊκόν τρόπον. Εχει πολλά δημόσια καταστήματα, εξ’ ών τα κυριώτερα είναι το παλάτιον το κτισθέν διά τον Κυβερνήτην, το διοικητήριον, το γυμνάσιον, ο στρατών τού πυροβολικού κτισθείς υπό των Βενετών, καί τέσσαρες έτεροι στρατώνες. Πρός τούτους υπάρχει εις Ναύπλιον το οπλοστάσιον, αι γενικαί αποθήκαι, καί το κατάστημα επί τού ιματισμού του στρατού. Εδρεύουσιν εις αυτήν εφετείον, πρωτοδικείον, εμποροδικείον, ειρηνοδικειον, τελωνείον, καί λοιμοκαθαρτίριον. Υπάρχει πολιτικόν καί στρατιωτικόν νοσοκομείον, γυμνάσιον, Ελληνικόν σχολείον, δύο αλληλοδιδακτικά των αρρένων, εν των κορασίων, επτά εκκλησίαι του Ανατολικού δόγματος, καί μία τού Δυτικού.

Δύο πλατείας έχει το Ναύπλιον, την του Πλατάνου μεν πρότερον καλουμένην (Η πλατεία αυτή ωνομάζετο ούτως ένεκα μεγάλης πλατάνου εις το μέσον της, ταύτην κατέκοψαν οι Οθωμανοί, και αντ’ αυτής είναι πεφυτευμέναι έτεραι, κατα την περίμετρον της πλατείας.) νυν δε μετονομασθείσαν του Συντάγματος, καί των τριών Ναυάρχων, κείμενην έμπροσθεν του Βασιλικού Παλατιού, όπου μέλλει να ανεγερθή μετ’ ολίγον ανδριάς του αοιδίμου I. Α. Καποδιστρίου, Κυβερνήτου τής Ελλάδος, κατά την απόφασιν της εθνοσυνελεύσεως.

Εις την προειρημένην πλατείαν του Συντάγματος ανηγέρθη προ ενός έτους μεγαλοπρεπέστατον εκ λευκού μαρμάρου μνημείον, εις τιμήν του Δημητρίου Υψηλάντου, υπό τού άδελφού αυτού Γεωργίου.

Τό αναγκαίον ύδωρ λαμβάνει η πόλις δια καλώς κατεσκευασμένου υδραγωγείου από πηγήν απέχουσαν τής πόλεως εν τεταρτημόριον τής ώρας* είναι δε καλλίστης ποιότητος.

Τα πέριξ του Ναυπλίου είναι κατάφυτα από κήπους και αμπέλους, διά μέσου των οποίων διέρχεται η οδός, η χρησιμεύουσα καί εις περίπατον των πολιτών.

Ωραίος αμαξιτός δρόμος χρησιμεύει εις κοινωνίαν του Ναυπλίου με το Αργος, εις το μέσον σχεδόν του οποίου ευρίσκεται η Τίρυνς, αγροκήπιον τερπνότατον, όπου καί τα περιβόητα κυκλωπικά λείψανα. Αυστριακόν δε ατμόπλουν διατηρεί την κοινωνίαν τού Ναυπλίου με τας Αθήνας.

Τελειόνομεν την περιγραφήν της Ναυπλίας, προσθέτοντες τεμάχια τινα εκ του Λεάνδρου του Π. Σούτζου—

« Το φρούριον του Παλαμηδίου κατ’ ανατολάς επί βράχου γυμνού εις τους πόδας του το ασύμμετρον μέτωπον του Ναυπλίου, εστεμμένον από το Γοτθικόν οικοδόμημα του ονοματοβαρβάρου ϊτζ-καλέ* εδώ τα γάλανα κύματα της θαλάσσης• εκεί φαλακρά και πρασινόχρους πεδιάς εκτεινόμενη μέχρι των κοκκινωπών στεγασμάτων του Άργους* έπειτα μακρόθεν τα πορφυρόχροα νέφη των βουνών, έπειτα εγγύθεν η λευκόοικος Πρόνοια, έπειτα τα ποικίλα ενδύματα των διαβατών, έπειτα αί ποικίλαι φυσιογνωμίαι . . . Ιδού το Ναύπλιον.

«Αργολίς! στάδιον ευρύ μεγάλων ενθυμήσεων! φυγάδες Αιγύπτιοι ναυαγήσαντες παρακατέθεσαν το πάλαι εις την παρθένον σου γην την σποράν του κοινωνισμού* εκυοφόρη- σας, και την πεφωτισμένη ν Ευρώπην εγέννησας

« Το Ναύπλιον φωλεά του Ελληνισμού εν μέσω των δεινών της κλονιζόμενης Ελλάδος* το Ναύπλιον σήμερον και φωλεά της βρεφικής Βασιλείας.—Το Ναύπλιον ! το παράδοξον μίγμα Ελληνικών Βενετικών και Οθωμανικών αρχαιοτήτων ! Εις την θύραν της θαλάσσης η μυθολογουμένη βρύσις της Ήρας* εκεί ο Λέων του Αγίου Μάρκου• παρέκει, επιγραφαί ως στίχο Κορανίου . . . αληθώς εικών και αληθώς έμβλημα, η πόλις όλη της ηθικής των κατοίκων της, εχόντων σύμμικτον φυσιογνωμίαν Ελλήνων, Οθωμανών, και Βενετών !»

 

Πηγή

ΑΠΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ

1844