Ναύπλιο, Τοπογραφία (Αρχαιολογία)
Εφημερίδα, Εθνική, 23/12/1834
Εθνική, αρ. φύλ. 22, 23.12.1834: 4
ΝΑΥΠΛΙΟΝ
Ἡ πόλις τοῦ Ναυπλίου, καθημένη ὄπισθεν λόφου τινὸς κειμένου εἰς τὰ βάθη κόλπου
ἀγόνου καὶ μακροσκελοῦς, προβάλλει θέαμα καινοφανὲς καὶ ἐκπλήττει τὸν
ὁδοιπόρον. Ἐνώπιον αὐτῆς ἡ Ἀργολικὴ πεδιὰς στεφανωμένη ἀπὸ ἀμφιθεατροειδῆ ὄρη
παρίσταται ὡς στάδιον ἀπέραντον τῆς ἀνθρώπινης δραστηριότητος, στάδιον ἔχον
θεατὰς τὰ βουνά, τὴν θάλασσαν, στάδιον σήμερον ἔρημον καὶ βαλτῶδες, τὸ ὁποῖον
αὔριον ἴσως ἐπιστρέψει εἰς τὴν πρώτην του λαμπρότητα.
Τὸ Ναύπλιον εἶναι θαυμασίως ὠχυρωμένον. Ἀπὸ τὸ ἓν μέρος προστατεύεται ἀπ’ τὸν
Ἴτσ- Καλέ, ὁ ὁποῖος ἐν καιρῷ πολέμου ἐκτείνει τὴν πυρίνην γλῶσσάν του εἰς τὴν
θάλασσαν· ἀπὸ τὸ ἄλλο ἕνας γίγας φυλάττει τὴν θύραν του….τὸ Παλαμήδι, τὸ
ζωγραφητὸν φρούριον φέρον μὲ ὑπερηφάνειαν τὸ ἑπτάλοφον διάδημα, μὲ τὸ ὁποῖον
ἡ λεοντόσημος Ἑνετία ἐστόλισε τὴν κεφαλὴν καὶ περιφρονοῦν τοὺς κεραυνοὺς τοῦ
οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς.
Ὑπὸ τὴν σκιάν του ἡ πόλις μορφωθεῖσα κατέβη ὀλίγον κατ’ ὀλίγον ἀπὸ τὰ ὕψη, καὶ
τώρα βρέχει τοὺς πόδας της εἰς τοῦ Ἀργολικοῦ κόλπου τὰ νερά· αἱ ὀλιγάριθμοι οἰκίαι
της, ὁμοιάζουσαι κατ’ ἀρχὰς ποίμνιον αἰγῶν βόσκον εἰς κορυφὴν σκοπέλου
πληθυνθεῖσαι καὶ ὡραϊσθεῖσαι τώρα, προβάλλουν πρὸς τὸν θεώμενον ἀπὸ τῆς γῆς
πόλιν μακράν, εὔμορφον καὶ ἐκτεινομένην εἰς βαθμίδας κυκλοειδεῖς.
Ἀπὸ τὰ τείχη βλέπει τις εἰς τὸ πεδίον τὰ κολοσσαῖα τείχη τῆς Τύρινθος, ἱερᾶς πόλεως
τῶν Πελασγῶν, κειμένης εἰς ὕψωμα, τοῦ ὁποίου ἡ ἔκτασις δὲν εἶναι μεγαλητέρα ἀπὸ
τὸ ἐμβαδὸν δύο ναῶν γειτνιαζόντων. Ποῤῥωτέρω ἀναφαίνεται τὸ Ἄργος καὶ ἡ
γωνιώδης ἀκρόπολις, ἐγκαταλελειμμένη καὶ ἔχουσα εἰς τὰς πλευρὰς καὶ τὴν κορυφήν
της λείψανα Ἑνετικῶν ὀχυρώσεων, ἐρείπια τινὰ Πελασγικὰ ὅμοια μὲ τῆς Τυρίνθου
(sic), καὶ τὸ ἀρχαῖον ἀμφιθέατρον τῶν Ἀργείων ἐνῳκοδομημένον εἰς τὸν σκόπελον.
Τὸ ἀμφιθέατρον αὐτὸ ταπεινὸν καὶ ἀφανὲς μεταξὺ τοῦ ὀγκώδους ὄρους, ἐντὸς τοῦ
ὁποίου ἐσχεδιάσθη, ἐπιδεικνύει ὅλον τὸ μέγεθος καὶ τὰ ποιητικά του κάλλη, ὅταν τις
ἀναβῇ ἐπὶ τῶν βαθμίδων του. Ἐκεῖθεν βλέπεις τὴν πεδιάδα καὶ τὴν θάλασσαν καθ’
ὅλην των τὴν μεγαλοπρέπειαν, ἔχει πρὸ ποδῶν σου τὸ ἀχανὲς καὶ ἔρημον Ἄργος,
ὅπου 15 ἢ 20 Εὐρωπαϊκὰ οἰκήματα εἶναι διεσκορπισμένα μεταξὺ χιλίων γαιοστεγῶν
καλυβῶν. Ὁ ἀρχιτέκτων θαυμασίως πως ἔκλεξε τὴν θέαν· ἐὰν ἔθετε τὸ θέατρον
κατώτερον, ἡ ἔποψις ἤθελεν εἶναι ἀτελής· ἐὰν τὸ ἐτοποθέτει ὑψηλότερον, τὰ
ἀντικείμενα συγχεόμενα ἀπὸ τὴν ἀπόστασιν δὲν ἤθελον συγκινῆ τὴν καρδίαν. Ἡ
τοποθεσία αὐτὴ εἶναι θαυμασία, καὶ οἱ φιλοθεάμονες Ἀργεῖοι προκύπτοντες ἀπὸ τὴν
πεδινὴν πόλιν των προετοιμάζοντο εἰς τὰς σκηνικὰς ἐντυπώσεις ἀπὸ τὸ θέαμα
φύσεως ἐπίσης θεατρικῆς καὶ λαμπρᾶς.
Εἰς τὰ βάθη τῆς πεδιάδος ὄπισθεν τῶν ὀρέων αἱ Μυκῆναι κρύπτουν τὰ ἐρείπιά των.
Τὰ Πελασγικὰ τείχη, ἡ πύλη τῆς ἀκροπόλεως, ὁ κωνικὸς καὶ γιγαντιαῖος τάφος τοῦ
Ἀγαμέμνονος μᾶς ἀποφέρουν εἰς τοὺς πλέον μεμακρυσμένους χρόνους τῆς Ἑλλάδος·
καὶ μεταξὺ αὐτῶν οἱ δύο λέοντες, παραφυλάττοντες ὄρθιοι εἰς τὴν πύλην τῆς
ἀκροπόλεως, εἰς τοὺς ὁποίους ἡ ζωὴ καὶ τὸ εὐεπίβολον τῆς Ἑλληνικῆς τέχνης
ἀναφαίνεται, μᾶς ἐνθυμίζει τὰς ὡραίας ἐποχὰς τῆς Ἑλλάδος. Ἀλλὰ τὸ μεγαλοφυὲς τῆς
Ἑλληνικῆς τέχνης μακρυνομένης ἀπὸ τὴν ἀνίκητον καὶ κολοσσαϊκὴν τέχνην τῆς Ἀσίας,
ἀναδεικνύεται μάλιστα εἰς τὴν στήλην, εἰς τὴν ὁποίαν οἱ δύο λέοντες ἐπακουμβοῦν
τοὺς πόδας των· αὐτὴ ἡ στήλη εἶναι τὸ ἔμβρυον τῆς Ἑλληνικῆς τέχνης, ἡ ὁποία
ἔκτοτε ἐγκυμονοῦσε τοὺς Παρθενῶνας καὶ τὰ Θησεῖα.
Τὸ Ναύπλιον καθωραϊζόμενον ἀφ’ ὅλα αὐτὰ τὰ πλούσια καὶ σεβαστὰ ἐρείπια εἶναι κατ’
ἄλλους λόγους περισπούδαστον εἰς τοὺς Ἕλληνας. Ἐνθυμεῖσθε ὅταν ὁ Ἰπραχίμης
προσέκρουσε τὸ σιδηροῦν καὶ αἱμοσταγὲς μέτωπον τῆς φαλαγγός του εἰς τοῦ
Ναυπλίου τὰ τείχη; τότε τὸ Παλαμήδι ἤνοιξε τὰ χίλια χάλκινα στόματά του καὶ
ἐφώναξεν· «Ἰμπραχίμη μὴ περαιτέρω!»
Ἡ πόλις τοῦ Ναυπλίου μὴν ἀρκούμενη εἰς τόσα θέλγητρα κενοδοξεῖ καὶ ὑπεραίρεται
ὑπὲρ τὸ δέον. Ἀγροῖκος Βοιωτὴ διαθρυπτομένη ὡς ἡ κομψὴ Ἀτθίς, διαφιλονικεῖ τὸ
ἆθλον μὲ τὰς Ἀθήνας, τῶν ὁποίων τὄνομα μόνον ἀναγγέλλει νίκην· μὲ τὰς Ἀθήνας,
τὸν ἅγιον τάφον τῶν εἰδωλολατρῶν, τὰ Παρίσια τῆς ἀρχαιότητος, τὴν πόλιν τοῦ
Κέκροπος, τοῦ Θησέως, τοῦ Θεμιστοκλέους, τοῦ Περικλέους, τοῦ Σωκράτους καὶ
Πλάτωνος· μὲ τὰς Ἀθήνας, ἐνώπιον τῶν ὁποίων ἡ Ῥώμη ἐγονυκλίνησε διὰ τῶν
αὐτοκρατόρων της, Ἰουλιανοῦ καὶ Ἀδριανοῦ· μὲ τὰς Ἀθήνας, ὅπου ὁ ἅγιος Παῦλος
εὗρε τὸν ἀληθῆ θεὸν εἰς τὸν ναὸν καθιερωμένον τῷ ἀγνώστῳ Θεῷ.
Ἔπτα πτερόεντα εἶν’ ὅλ’ αὐτά! θέλει ἀνακράξει κἄποιος ἐνθουσιαστὴς τῶν ὑλικῶν
συμφερόντων· φωνασκίαι κλασικαί, θέλει ἀναφωνήσει κἄποιος ἀγέλαστος
οἰκοδεσπότης τοῦ Ναυπλίου. Κατὰ δυστυχίαν δὲν σώζονται μόνον εἰς τὸν κόσμον
σκονισμένοι ἀρχαιολόγοι μὴ θαυμάζοντες παρὰ τὰ ἀρχαῖα· ἀλλὰ καὶ ἀφιλόκαλοι
ὀλιγομαθεῖς, μὴν ἐνθυμούμενοι παρὰ τῆς χθεσινῆς ἡμέρας τὰ συμβεβηκότα. Τὸ
Ναύπλιον, λέγουν, ἐστάθη ὁ προμαχὼν τῆς Ἑλληνικῆς ἀνεξαρτησίας, λοιπὸν ἐκεῖ
πρέπει νὰ ἐνιδρυνθῇ ἡ καθέδρα τοῦ Βασιλείου. Αἱ Ἀθῆναι καὶ οἱ μεγάλοι ἄνδρές της
δὲν συνετέλεσαν ἆρά γε εἰς τὴν τρομερὰν τῶν Ἑλλήνων ἐπανάστασιν; δὲν
συνήργησαν εἰς τὰ σταλέντα βοηθήματα ἀπὸ τὴν Εὐρώπην, δὲν ἀνεστόμωσαν τὴν
σάλπιγγα τοῦ θαυμασμοῦ, αἱ Ἀθῆναι ἑνὶ λόγῳ εἶναι ξέναι πρὸς τὴν σωτηρίαν τῆς
πατρίδος; Διὰ τί τόσα στίφη φιλελλήνων; διὰ τί τόσος χρυσός, τόσα ὅπλα, τόσα
πολεμοφόδια συνέῤῥευσαν εἰς τὴν Ἑλλάδα; διὰ τί πρὸ πάντων τὰ ἔθνη ὅλα
συνεκλονήθησαν ὑπὲρ Ἑλλήνων; Διὰ τὰς Ἀθήνας καὶ τοὺς μεγάλους ἄνδρας της! Εἰς
ποίαν ἄλλην πόλιν ἡ Εὐρώπη ἠμπορεῖ ν’ ἀτενίσῃ τοὺς ὀφθαλμούς της; εἰς τὸ
κάθυγρον Ναύπλιον φυλακωμένον εἰς σιδηροῦν περίβολον, μὴ δυνάμενον νὰ
προχωρήσῃ ἓν βῆμα πρὸς τὴν ξηράν, χωρὶς νὰ συντριβῇ κατὰ τοῦ Ἴτσ- Καλὲ καὶ τοῦ
Παλαμηδίου, ἓν βῆμα πρὸς τὴν θάλασσαν χωρὶς νὰ βυθισθῇ εἰς τὰ κύματα; Μήπως ἐξ
αἰτίας τῶν ἀρχαιοτήτων του; Τὸ Ναύπλιον βρύει ἀπὸ ἀρχαίας γυναῖκας· δὲν εἴδομεν
ὅμως πούποτε ἀρχαιότητα· τὰ ὕδατά του μόνον εἶναι διαυγῆ κ’ ἐλαφρύτατα, καὶ
ἐλπιστέον, ὅτι ποτιζόμενον ἀπὸ αὐτὰ θέλει ἰατρευθῆ ἀπὸ τοὺς καπνοὺς τῆς
κενοδοξίας.
