Σπήλαιον “Καραθώνος” Ναυπλίου

της  Α. ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΥ

από το “Δελτίον Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας”

ΤΟΜΟΣ ΧΙ – ΤΕΥΧΟΣ 8

1972

Αρ. Σπ. Μητρ. 3720                                                                     Υπό Άννας Πετροχείλου

Ευρίσκεται εις την παραλιακήν τοποθεσίαν Καραθώνος Ναυπλίου, επί της Νότιας πλαγιάς προς Βορρά ευρισκομένου υψώματος (σε κάθετη τρύπα κοντά στην εκκλησία την Κατακρυμμένη στον περιφερειακό δρόμο της Καραθώνας), σε απόσταση από τη θάλασσα 200 μ. π. και σε ύψος από  την επιφάνεια της θάλασσας 100 μ. π. ανήκει στο Δήμο Ναυ­πλίου του Νομού Αργολίδας.

Προσπέλασις. Η τοποθεσία Καραθώνα συνδέεται με την πόλη του Ναυπλίου με δρόμο μήκους 5 χλμ. π. Στη συνέχεια μπορεί να φτάσει κάποιος πεζός από  δύσβατο, δυσδιάκριτο και αρκετά ανηφορικό μονοπάτι μέχρι την είσοδο του σπηλαίου, σε τριάντα λεπτά.

Ιστορικόν. Την είσοδο του σπηλαίου ανακάλυψαν τυχαία το 1969 οι Ν. Τσιρίκος και Π. Καούρης, κάτοικοι Ναυπλίου, οι οποίοι το επισκέφτηκαν  για πρώτη φορά το 1970. Ακολούθησε άλλη επίσκεψη την άνοιξη του 1971, κατά την οποία έλαβαν μέρος – εκτός των παραπάνω – η Έφορος αρχαιοτήτων Ναυπλίου Δεηλάκη, ο αρχαιολόγος  I. Γκριτζάς και ο  Χουντάλας κάτοικος Ναυπλίου, κατά την οποία διαπιστώθηκε, ότι το σπήλαιο παρουσιάζει ενδιαφέρον. Λαμβάνοντας  γνώση ο EOT από τον κ. Χουντάλα ενδιαφέρθηκε  για την εξερεύνησή του και ανέθεσε αυτή στην ΕΣΕ, δια των υπ’ αριθ. 500107) 3.5.71 και 515367) 13.9.71 εγγράφων του.

Η εξερεύνηση του σπηλαίου πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 1971 με χορηγία του EOT, έγκριση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και εντολή ΕΣΕ, από την κα Άννα Πετροχείλουαρχηγό και τα μέλη της ΕΣΕ κα Β. Καραγιάννη και κ. Γ. Δηλαράν. Βοήθησαν οι κ.κ. Γ. Μπαζίνας από την Αθήνα και οι  Ν. Τσιρίκος, Π. Καούρης και Ν. Χουντάλας από το Ναύπλιο.

Περιοχή. Η περιοχή του σπηλαίου είναι αρκετά επικλινής με αγρία θαμνώδη βλάστηση και θαυμάσια θέα προς τη θάλασσα.

Το σπήλαιον. Η είσοδος του σπηλαίου είναι οπή  διαστάσεων 0,90 Χ 0,40 μ. Κατακόρυφη κατάβαση με σκάλα από σχοινί, βάθους 9,8 μ. οδηγεί στο «Πρώτο» πολύ κατηφορικό θάλαμο του σπηλαίου διαστάσεων 9 Χ 6 Χ 2,5 μ. (μήκος, πλά­τος, ύψος) με εντυπωσιακό σταλακτιτικό διάκοσμο.

Προς το τέλος του θαλάμου ογκόλιθος ο οποίος έχει αποσπασθεί  από την οροφή, χωρίζει στα δύο την διάβαση προς το «δεύτερο θάλαμο», ο οποίος διανοίγεται σε κατακόρυφο βάθος 3,5μ. Η διείσδυση σ’ αυτόν πραγματοποιείται από το προς τα αριστε­ρά του ογκολίθου άνοιγμα.

Ο «Δεύτερος θάλαμος» διαστάσεων 7 Χ 8,5 Χ 8-2 μ. είναι πολύ επικλινής από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως και ο πρώτος θάλαμος, με ωραιότατο σταλακτιτικό διάκοσμο.

Προς το τέλος του, σαν συνέχεια του «Δευτέρου θαλάμου», διανοίγεται ο «Τρί­τος θάλαμος» διαστάσεων 6,5X5X2,5-1,2 μ. Προς τα δεξιά του και σε ύψος 3 μ.π. υπάρχει εξώστης με θαυμάσια σταλακτιτικά κιγκλιδώματα, ενώ προς τα αρι­στερά και προς τα εμπρός είναι πολύ επικλινής. Την κλίση του δαπέδου του ακο­λουθεί και η οροφή. Για αυτή την αιτία η πρόσβαση είναι αρκετά δυσχερής. Πρό­κειται περί επικλινούς διακλάσεως με εντυπωσιακό σταλακτιτικό διάκοσμο, κυρίως από παραπετασματοειδείς σταλακτίτες.

 

 

Προς το τέλος, το ύψος της οροφής της διάκλασης μειώνεται συνεχώς φθάνοντας  το 1 μ., οπότε σχηματίζει διάδρομο μήκους 3 μ. με πολύ περιορισμένο πλάτος και ύψος.

Στο τέλος του ανωτέρω διαδρόμου, οπή πλάτους 0,8X0,5, οδηγεί στον «Τέταρτο» επίσης κατηφορικό θάλαμο, που διανοίγεται σε απότομο βάθος 8 μ. Η κατάβαση σ’ αυτόν πραγματοποιείται με σχοινόσκαλα. Οι διαστάσεις του είναι 8 Χ 7 Χ 8 μ. Προς τα αριστερά της απότομης κατάβασης  ογκόλιθοι αποσπασμένοι  από την οροφή χωρίζουν το θάλαμο στα δύο. Προς το δεξιό τοίχο σε ύψος 5 μ. σχηματίζεται εξώστης από θαυμάσιους και ογκώδεις σταλαγμίτες, ενώ όλη η οροφή του θαλάμου είναι πλούσια στολισμένη με εντυπωσιακό τρόπο.

Σταλαγμίτες ογκώδεις ή λεπτοί, παραπετασματοειδείς ή κατακόρυφοι σταλακτίτες σχηματίζουν θαυμάσιο σύμπλεγμα σε ύψος 2 μ. πμ –  προς το τέλος του «Τε­τάρτου θαλάμου», το οποίον τον χωρίζει από τον «Πέμπτο θάλαμο». Η πρόσβαση προς αυτόν πραγματοποιείται δια μέσου του προαναφερθέντος συμπλέγματος.

Ο «Πέμπτος θάλαμος» έχει διαστάσεις 11 Χ 8 Χ 5,5 μ. Προς τα δεξιά είναι πολύ ανηφορικός, ενώ προς το αριστερό τέλος του χωρίζεται στα δύο, από τερα­στίους παραπετασματοειδείς σταλακτίτες, που φθάνουν σχεδόν έως το δάπεδο. Ο διάκοσμός του είναι πλουσιώτατος και ποικίλος σε μεγέθη και σχήματα. Οι τοίχοι του καλύπτονται από παραπετάσματα και το δάπεδό του από σταλαγμίτες και ογκόλιθους που δυσχεραίνουν τη διάβαση.

Προς το αριστερό τέλος του θαλάμου, πίσω από τα παραπετάσματα, έχουν κυλίσει και συσσωρευτεί ογκόλιθοι, οι οποίοι έχουν κλείσει σε βάθος τη συνέχεια του σπη­λαίου. Είναι κατορθωτή η κατάβαση προς αυτό, δια μέσου των ογκολίθων, μέχρι βάθους 10 μ. π. Όμως το βάθος του σπηλαίου συνεχίζεται και πέραν αυτού του σημείου, χωρίς να είναι δυνατόν να υπολογιστεί.

Σπηλαιογένεσις. Πρόκειται για βαραθρώδες  σπήλαιο, που διανοίχθηκε εντός ασβεστόλιθου με διαβρώσεις και στη συνεχεία με πιέσεις  των υδάτων. Τα ύδατα, εισχώρησαν – κατ’ αρχήν – από διάφορες σχισμές κατά μήκος της οροφής του πρώτου τμήματος του σπηλαίου, διεύρυναν τη διάκλαση και κατευθύνθηκαν προοδευτικά προς τα χαμηλότερα επίπεδα του, πάντοτε από δεξιά προς τα αριστερά.  Τα ύδατα διέφυγαν προς άλλα χαμηλότερα επίπεδα δια μέσου μικρών σχισμών διανοιγμένων προς το τέλος του σπηλαίου, το ακριβές βάθος του οποίου δεν είναι δυνατόν να προσδιορίσουμε, εξ αιτίας της πληρώσεώς του από  ογκόλιθους που έχουν κατρακυλήσει.

Μετά την κένωσή του από τα ύδατα και την απόσπαση των ογκολίθων από την οροφή, άρχισε ο διάκοσμός του. Σήμερα το σπήλαιον είναι νεκρό, ο διάκο­σμός του όμως συνεχίζει την ανάπτυξή του.

Διαστάσεις. Το σπήλαιον εκτείνεται από Β.Α.Β. προς Ν.Δ.Δ. σε κατ’ ευθείαν γραμμή μήκους 45 μ. Σε περιπτώσει τουριστικής αξιοποίησης , οι διά­δρομοί του θα έχουν μήκος 180 μ.π. Το μεγαλύτερο ύψος οροφής ανέρχεται σε 8,5 μ. Το μεγαλύτερο βάθος του σε 50 μ. Καταλαμβάνει έκταση 300 τετραγωνικών μέτρων.

Τουρισμός. Το σπήλαιο της Καραθώνας χαρακτηρίσθηκε ενδιαφέρον για τον εθνικό τουρισμό – αν και υστερεί σε μέγεθος – δια τους εξής λόγους:

1. Έχει θαυμάσιο και πλουσιότατο διάκοσμο.
2. Λόγω της μορφολογίας του (βαραθρώδες) παρουσιάζει στον κατερχόμενο ασύλληπτες εικόνες.
3. Η είσοδός του βρίσκεται σε περίβλεπτη θέση με θαυμάσια θέα προς την γραφικότατη παραλία Καραθώνας.
4. Η προσπέλαση σε αυτό είναι ευκολότατη, γιατί σε πολύ μικρή απόσταση από την είσοδό του υπάρχει δρόμος, που συνδέει την τοποθεσία Κα­ραθώνας με το Ναύπλιο (απόσταση 5 χλμ. π.).
5. Αξιοποιούμενο τουριστικώς, θα προστεθεί ακόμη ένα αξιόλογο τουριστικό στοιχείο στην περιοχή μεταξύ των άλλων που διαθέτει: Παναγία Κατακρυμμένη (Εκκλησούλα κτισμένη χαμηλότερα της εισόδου του σπηλαίου, στην αρχή της χαράδρας κατακρυμμένης). Θαυμάσια αμμουδιά στο γραφικό κόλπο πλαισιωμένο με λόφο υψούμενο αμφιθεατρικά, όπου και το σπήλαιο κλπ.
6. Εάν οι υποθέσεις της κ. Δεηλάκη αποδειχθούν πραγματικές, ότι δη­λαδή, στην ανωτέρω περιοχή γίνονταν τα Ελευσίνια Μυστήρια (τα Δημήτρια), θα είναι δυνατή η συσχέτισης του με αυτά, αν και δε διαπιστώθηκε κανένα ίχνος σχετικό εντός του σπηλαίου.

Επίσης ο Στράβων αναφέρει: «Εφεξής δε τη Ναυπλία τα σπήλαια και οι εν αυτοίς οικοδομητοί λαβύρινθοι, Κυκλώπεια δ’ ονομάζουσι».