ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΟΜΑΤΑΣ

ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝ/ΣΜΩΝ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ

Επιστολή του Υποδιοικητή της Αγροτικής Τράπεζας, Σ. Πετρόπουλου,

προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησης, Σ. Βενιζέλο,

σχετικά με την ίδρυση εργοστασίου ντομάτας στο Ναύπλιο.

Αναφέρεται στην ίδρυση εργοστασίου τομαπολτού της Ένωσης Συνεταιρισμών Αργολίδας και παραθέτει στοιχεία για την ίδρυση και τη λειτουργία του.

Το πρωτότυπο έγγραφο μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ

 

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ο ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

Εν Aθήναις τή 16η Δεκεμβρίου 1950

ΠΡΟΣ

ΤΟΝ ΕΞΟΧΩΤΑΤΟΝ

ΚΥΡΙΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΝΤΑΥΘΑ

Σεβαστέ μου Κε Πρόεδρε,

Είς άπάντησιν τής από 4 τρέχοντος Υμετέρας έπιστολής, σχετικώς µέ τήν Υδρυσιν καί λειτουργίαν τού έν Ναυπλίω εργοστασίου τομάτας τής Ενώσεως Συνεταιρισµών, έχομεν τήν τιµήν νά παραθέσωμεν τά κάτωθι στοιχεία:

Είναι γνωστόν,ότι τό ζήτημα τής προστασίας τής τιµής τών νωπών καρπών δέν δύναται ν΄αντιμετωπισθή υπό τού προϋπολογισμού. ‘Η µικρά περίοδος καθής ώριµάζουν καί τό άδύνατον τής συντηρήσεώς των, είς νωπήν κατάστασιν,παρέχουν τήν δηµιουργίαν σοβαρών κρίσεων κατά τήν διάθεσίν των καί μεγάλην άστάθειαν είς τά είσοδήματα τών παραγωγών.

Η τοµάτα, ένα από τά πλέον εύπαθή προϊόντα τούτο παρουσιάζει μεγάλην καί αύξουσαν οίκονομικήν σημασίαν είς τήν γεωργίαν τής Χώρας, διότι είναι μία προσοδοφόρος καλλιέργεια διά τόν παραγωγόν καί διότι άναγκαστικώς είσέρχεται έπικεφαλής τής άµειψισποράς τών κηπαίων καλλιεργειών είς τήν διαρκώς έπεκτεινοµένην άρδευτικήν καλλιέργειαν είς τήν Χώραν. Γεννάται ώς έκ τούτου άμεσον τό ζήτηµα τής προστασίας τής τιµής τής νωπής τοµάτας. Τό Κράτος άντεµετώπισε πολλάκις οξύ τό ζήτημα τούτο καί ήναγκάσΘη νά προβή είς τήν λήψιν μέτρων προπολεµικώς μέν συγκεντρώσαν διά λογαριασµόν του όλην τήν παραγωγήν τοµατοπολτού κατά τήν διετίαν 1939-40, μεταπολεμικώς δέ είς τήν δηµοσίευσιν του Νόµου * 452/1947 περί μέτρων προστασίας τής τοματοπαραγωγής.

Κατά τάς περιόδους αίχμής τής παραγωγής τής τομάτας΄οί βιομήχανοι τοµατοπολτού προέβαινον είς έκµετάλλευσιν τών παραγωγών, ώστε αί τεράστιαι δαπάναι,είς άς ύπεβάλλοντο οί παραγωγοί διά τήν καλλιέργειαν,νά άποβαίνουν είς βάρός των καί είς βάρος τής ΄ΕΘνικής Οίκονομίας έκ τής έγκαταλείψεως πολλάκις τής καλλιεργείας κατά τήν συγκοµιδήν.

Υπ΄αύτάς τάς συνθήκας οί καλλιεργηταί δέν ήδύναντο νά είναι βέβαιοι περί άπορροφήσεως τής μεγάλης παραγωγής, ώστε νά έπενδύσουν σηµαντικά κεφάλαια δι’ έργα άρδεύσεως καί γενικώς δι΄έγγείους βελτιώσεις πρός έπέκτασιν καί αύξησιν τών καλλιεργειών των.

Εξ άλλου ή δυναμικότης τών εργοστασίων τοµατοπαραγωγής, δέν έκάλυπτε τήν προσφοράν τής τοµάτας μέ αποτέλεσμα ένα ποσοστόν τής παραγωγής νά έγκαταλείπεται πρός σήψιν είς τούς άγρούς. Τούτο συμβαίνει είς τήν Θήραν καί έξακολουθεϊ νά συµβαίνη καί είς τήν Αργολίδα καί μετά τήν ίδρυσιν του ‘Εργοστασίου τής ‘Ενώσεως Παραγωγών Άργολίδος. Ούτω τό παρελθόν έτος 1949, έτος ύψηλής παραγωγής, παρά τήν έντατικήν λειτουργίαν καθ’ όλον τό 24ωρον όλων ένεξαιρέτως τών κονσερβοποιείων τής Άργολίδος, συµπεριλαµβανοµένου καί του συνεταιριστικού, δέν κατέστη δυνατή η έγκαιρος άπορρόφησις ολοκλήρου τής παραγωγής.

Τό ζήτηµα ίδιαιτέρως της τοματοπαραγωγής υπερβάσης τάς έγχωρίους άνάγκας της καταναλώσεως άνερχομένης είς 3.000.000 όκ. τοματοπολτού ετησίως περίπου, μέ προοπτικήν προσεχούς άνόδου ύπέρ τάς 6.000.000 όκ. τίθεται πρός έξέτασιν καί από τής απόψεως της εξαγωγής. Η έξέτασις αύτη είσέρχεται είς τό θέμα της ΄ΕΘνικής Οίκονομίας, διότι η τομάτα δύναται νά καταλάβη θέσιν μεταξύ τών κυριωτέρων ενεργητικών έξαγοµένων ‘Ελληνικών προϊόντων ώς περικλείουσα οίκονομικά περιθώρια σεβαστά ίδίως εις όµαλάς οίκονομικάς συνθήκας.

Η ποιότης όµως τού παραγοµένου έν ‘Ελλάδι τοματοπολτού τών ίδιωτικών βιομηχανιών, λόγω της άτελείας καί της παλαιότητος των εγκαταστάσεων δέν είναι έξαγώγιµος διότι δέν άνταποκρίνεται πρός τάς προδιαγραφάς τών σοβαρών Εύρωπαϊκών αγορών.

Κατά τό παρελθόν έτος,καθ΄ό παρέμεινεν αδιάθετος µεγάλη ποσότης τοµατοπολτού, οί περισσότεροι βιοµήχανοι απέστειλαν είς την Αγγλίαν δείγµατα τοµατοπολτού (Γκολέµης, Κύκνος, Συνεταιρικόν κλπ.) πλήν όλα άπερρίφθησαν ποιοτικώς, πλήν τού τοματοπολτού της ‘Ενώσεως Συνεταιρισμών ‘Αργολίδος (Συνεταιρικού),έκ τού όποίου μόνου έξήχΘησαν 110 τόννοι.

Τούτο δέον νά ληφθή ίδιαιτέρως ύπ΄όψιν, λόγω τών άναγκών της Χώρας µας είς συνάλλαγμα, καί της προοπτικής,η όποία δημιουργείται διά την άνάπτυξιν της πλουτοφόρου ταύτης καλλιεργείας.

Η ηµετέρα Τράπεζα έν στενό συνεργασία μετά τού ‘Υπουργείου Γεωργίας, μελετήσασα τό ζήτηµα της τοµατοπαραγωγής κατέληξεν, ήδη άπό τού 1939, όπως πρός όντιμετώπισίν του άπό τών άνωτέρω άπόψεων, ενισχύση τάς οίκείας Συνεταιρικάς Οργανώσεις τών παραγωγών είς έκάστην περιφέρειαν ένθα ή τομάτα εύρέως καλλιεργείται, νά ϊδρύσουν συχρονισμένα εργοστάσια, µικράς έναντι τού συνόλου της παραγωγής καί δυναμικότητος τών ίδιωτικών εγκαταστάσεων, ίνα :

α) άπορροφούν τά κατ΄έτος παρουσιαζόµενα πλεονάσµατα τής παραγωγής, τά όποία έγκαταλείπονται είς τούς άγρούς,

β) ρυθµίζουν καί σταθεροποιούν τάς τιμάς τού προϊόντος, άνευ Κρατικής παρεμβάσεως, καί γ) δημιουργήσουν τάς βάσεις καί τήν παράδοσιν βελτιώσεως της ποιότητος τού τοματοπολτού πρός περιφρούρησιν της δηµοσίας ύγείας καί πρός εξασφάλισιν της έξαγωγής.

Συμφώνως πρός ταύτα ίδρύθη τό ΄Εργοστάσιον τοµατοπολτού της ‘Ενώσεως Συνεταιρισμών ‘Αργολίδος µέ µηχανικάς εγκαταστάσεις τελείας καί συγχρονισµένας ώς πρός τόν καθαρισμόν της νωπής τοµάτας, συμπύκνωσιν τού χυμού, άνευ άλλοιώσεως τών συστατικών του καί άποστείρωσιν τού τοµατοπολτού.

Η δαπάνη της έγκαστάσεως τού ΄Εργοστασίου τούτου (κτίρια καί µηχανήµατα) ανήλθεν είς 4.500.000.000 δραχμάς.

Η λειτουργία τού έργοστασίου τούτου κατά τό πρώτον έτος τής έγκαταστάσεώς του (1949, ύπηρξεν υποδειγματική καί πλήρης άπό τεχνικής άπόψεως, δι΄ήν µετεκλήθη Ιταλός τεχνικός, καί άπό όργανωτικής, διά της ένισχύσεως της ‘Ενώσεως Συν/σμών δι΄ύπαλληλων της ημετέρας Τραπέζης. Ούτω παρεσκευάσθησαν 833.000 όκ. τοµατοπολτού, ποσόν όπερ άνταποκρίνεται είς τό 35% τού συνόλου της παραχθείσης έν τη περιφερεία ποσότητος. Ήτι έλειτούργησε τό ‘Εργοστάσιον έντατικώς καί απροσκόπτω πράγμα σπάνιον δι΄έργοστάσιον κατά τό πρώτον Έτος της λειτουργίας του.

Από της πλευράς της ΄Εµπορίας τού προϊόντος, άναληφθείσης ύπό της ίδιοκτητρίας Ενώσεως, παρουσιάσΘησαν πράγματι δυσχέρειαι καί διότι η ‘Ενωσις Συν/σμών δέν είχε ούτε την απαιτουμένην έµπορικήν πείραν , ούτε τόν διαθέσιμον χρόνον πρός όργάνωσιν ταύτης. ‘Αλλά όπως είναι γνωστόν όλα τά νεοϊδρυόμενα εργοστάσια κατά τά πρώτα ολίγα έτη τής λειτουργίας των δέν παρουσιάζουν κέρδη. ‘Επιπρσθέτως τό πρώτον έτος λειτουργίας τού ‘Εργοστασίου τής ‘Ενώσεως ήτο τοιούτον μεγάλης παραγωγής καί παρετηρήθη δυσχέρεια διαθέσεως καί είς τά περισσότερα ίδιωτικά εργοστάσια, τά οποία καί πείραν καί οργάνωσιν διαθέτουν. Ούτω τό έτος 1949 κατέλιπε πλεόνασµα µή διατεθέν περί τά 2.090.000 όκ. τοµατοπολτού όλων τών έργαστασίων τής χώρας, πλήν τού ‘Εργοστασίου “Κύκνος” τό οποίον διαθέτει ίσχυράν οίκονοµικήν εύχέρειαν,τήν οποίαν παρέχει είς τούς εμπόρους λιανικής πωλήσεως καί τούς έπηρεάζει διά τήν προτίμησίν τού προϊόντος του.

΄Επέτυχεν όµως άπό τού πρώτου έτους τής ίδρύσεώς του τό ΄Εργοστάσιον τής ‘Ενώσεως τών παραγωγών ούσιαστικωτέραν ένίσχυσιν τών τοματαπαραγωγών, διότι έξηνάγκασε τούς ίδιώτας βιομηχάνους νά τηρήσουν άντίθετον άπό τήν μέχρι τούδε τακτικήν,έναντι τής τιµής τής νωπής τομάτας. Ούτω ένώ πρό τής ίδρύσεως τού ‘Εργοστασίου τών παραγωγών η τιµή τής τομάτας κατήρχετο, παρά τήν προστασίαν τού Νόμου, είς έξευτελιστικά έπίπεδα, άπό τής ίδρύσεως τού ‘Εργοστασίου τούτου οί ίδιώται βιοµήχανοι συνηγωνίζοντο είς τήν προσφοράν µεγαλυτέρας τιµής είς τούς παραγωγούς. Χαµακτηριστικόν είναι ότι κατά τό έτος 1949, έτος μεγίστης παραγωγής, οί βιοµήχανοι κατά τήν έναρξιν τής βιομηχανικής περιόδου προσέφερον 100 δραχ.κατ’ οκάν νωπής τοµάτας πλέον τής καθωρισθείσης ύπό τών άρμοδίων ‘Υπουργών τιμής προστασίας καί κατά τό έτος 1950 έπίεσαν τά άρµόδια ‘Υπουργεϊα διά τόν καθορισµόν ύψηλής τιµής τής νωπής τομάτας.

Εκ τούτου τό είσόδημα τών παραγωγών τής περιφερείας ταύτης έσταθεροποήθη, έπί πλέον δέ κατά τό παρελθόν έτος εάν δέν έλειτούργει τό ‘Εργοστάσιον τής ‘Ενώσεως οκτώ έκατομμύρια όκάδες νωπής τοµάτας θά κατεστρέφοντο, λόγω μή χρησιµοποιήσεως, αί τιµαί δέ θά κατήρχοντο είς κατώτατα έπίπεδα καί θά κατεστρέφοντο οίκονοµικώς οί παραγωγοί. ‘Από τού πρώτου ήδη έτους οί άγρόται τής περιοχής ήρχισαν νά αίσθάνωνται άσφάλειαν διά τήν τύχην τού προϊόντος, διότι τό νεοϊδρυθέν έργοστάσιον ένεργεί ως άσφαλιστική δικλείς τόσον διά τήν ρύθμισιν τών τιμών, όσον καί διά τήν άπορρόφησιν ολοκλήρου τού παραγοµένου προϊόντος.

Ούτω τό Κράτος άπηλλάγη μιάς συνεχούς άπασχολήσεως, πρίν ήδη ολοκληρωΘή ή Κυβερνητική έκ βάσεως ρύθμισις τού ζητήματος τής προστασίας τής τοματοπαραγωγής διά τής ίδρύσεως συγχρονισµένων συνεταιρικών κονσερβοποιείων καί έθεσε τά θεμέλια άντιμετωπίσεως του ζητήματος, διά τήν έσωτερικήν κατανάλωσιν καί διά τήν έξαγωγήν, ριζικώτερον.

΄Εν τούτοις τά ίδρυόμενα ύπό τάς άνωτέρω προύποθέσεις καί διά  τα άνωτέρω έπιδιώξεις Συνεταιρικά Εργοστάσια, όπως καί τό έν λόγω ‘Εργοστάσιον τοµατοπολτού τής ‘Ενώσεως Συν/σµών ‘Αργολίδος, είναι έπόµενον κατά τά πρώτα έτη τής λειτουργίας των νά παρουσιάζουν άτελείας, τόσον ώς πρός τήν όργάνωσιν τής λειτουργίας των, όσον καί πρός τήν διάθεσιν τών προϊόντων των. Διότι ο προορισµός των είναι πολύπλευρος, (κοινωνικός καί ρυθμιστικός) καί όχι άποκλειστικώς τό άτομικόν κέρδος,ώς είς τάς ίδιωτικάς έπιχειρήσεις καί διότι αί συνεταιρικαί όργανώσεις δέν διαθέτουν τήν σχετικήν πείραν, ούτε τήν ύπαλληλικήν όργάνωσιν. Τούτο όμως δέν άνατρέπει τήν σκοπιµότητα τής ίδρύσεως τών βιομηχανιών τούτων, άλλ΄άντιθέτως έπιβάλλει τήν γενικήν μέριµναν διά τήν καθοδήγησίν των πρός έπιτέλεσιν τού εύρέως κοινωνικού καί οίκονομικού σκοπού των.

Η ήμετέρα, έν τή προκειμένη περιπτώσει τού ΄Εργοστασίου ‘Αργολίδος, παρακολούθησις, έπίβλεψις καί ένίσχυσις τής ‘Ενώσεως Συν/σµών ‘Αργολίδος έλπίζοµεν,ότι θ΄άποτρέψη πάσαν άποτυχίαν είς τήν λειτουργίαν τού ‘Εργοστασίου καί θά έπιτύχη τήν συνετήν καί ολοκληρωµένην κατεύθυνσιν τούτου,µέ τήν ένίσχυσιν τής Κυβερνήσεως καί τήν βοήθειαν τών άρμοδίων Κρατικών ‘Υπηρεσιών.

Δεδοµένου ότι δέν έξήχθησαν ακόµη οίκονοµικά στοιχεία της λειτουργίας του τρέχοντος έτους, υποβάλλομεν υµίν – συνημμένως  -τοιαύτα του παρελθόντος έτους, καθ’ ά αποδεικνύεται,ότι τό κόστος κατ’ όκάν του τοματοπολτού ανήλθε κατά µέσον όρον συσκευασμένου είς 8.500 δραχ. έναντι τιμής διαθέσεως ορισθείσης υπό τών αρμοδίων ‘Υπουργείων είς 11.400 δραχ.

Τό προϊόν τό µή διατεθέν τό παρελθόν έτος ευρισκόµενον είς καλήν κατάστασιν θά διατεθεί κατά τό τρέχον έτος, όπότε ή παραγωγή της τομάτας ήτο µικρά, τό δέ οίκονομικόν αποτέλεσμα της λειτουργίας τού εργοστασίου κατά τά δύο πρώτα έτη µή δυνάμενον νά έξαχθή από τούδε, λόγω καθυστερήσεως τής διαθέσεως δέν πρόκειται νά παρουσιάση σοβαράς οίκονοµικάς συνεπείας, στηριζούσας ένδοιασµούς ώς πρό τά αποτελέσµατα της λειτουργίας του ‘Εργοστασίου.

΄Ελπίζοµεν μέχρι του προσεχούς ‘Απριλίου νά έχη περατωθή ή ολοσχερής διάθεσις τού προϊόντος αµφοτέρων των έτων, όπότε εάν έπιθυμήσητε, θά θέσωµεν υπ’όψιν Υμών τό οίκονομικόν αποτέλεσµα της λειτουργίας τού εργοστασίου τούτου.

Σχετικώς μέ τάς δαπάνας πρέπει νά ληφθή υπ’όψιν,ότι αύται διά κάθε περίπτωσιν έκµεταλλεύσεως έργοστασίων, υπό των Συν/σμών ή Κρατικής τινός ‘Υπηρεσίας, θά είναι κατά κανόνα µεγαλύτεραι από τάς αντιστοίχους δαπάνας διά τήν περίπτωσιν διαχειρίσεως όμοίου εργοστασίου από ίδιώτου. Πράγµατι είς τήν πρώτην περίπτωσιν αί πρός τό προσωπικόν υποχρεώσεις θά έκπληρούνται πληρέστερον, αί πρός τούς παραγωγούς διδόµεναι τιμαί θά είναι ανώτεραι καί ή ποιότης της παραγωγής θά είναι καλλιτέρα. Καίτοι όμως φαινομενικώς τό κόστος θά είναι μεγαλύτερον ή τελική ώφέλεια θά είναι πολύ µεγαλυτέρα, διά τήςρυθμιστικής λειτουργίας των τιμών της ποιότητος κλπ.

Τό συνεταιρικόν έργοστάσιον όχι µόνον παράγει τό ίδιον καλλιτέραν ποιότητα, αλλά γίνεται καί αίτία ώστε νά βελτιούται ή ποιότης παραγωγής καί των ίδιωτικών βιομηχανιών.-

Μετά σεβασμού

Ο ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

Σ. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

 

 

Η Ιστορία της Ένωσης  ΕΔΩ