ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ, 1902

Β’ μέρος

τα παραλειπόμενα!!!

 

Όπως αναφέραμε και στο Α’ μέρος της δημοσίευσης, ο Αγγλικός στόλος αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Ναυπλίου το 1902 (12 Αυγούστου – 18 Σεπτεμβρίου) και πραγματοποίησε γυμνάσια στον Αργολικό κόλπο. Ο μεγάλος αριθμός των πλοίων, που με τα βοηθητικά έφθανε τα 120, τα γυμνάσια που πραγματοποιήθηκαν, αλλά και η κοσμική ζωή με τις δεξιώσεις και τις γιορτές που διοργανώθηκαν, αποτέλεσαν ένα μεγάλο γεγονός που καλύφθηκε εκτεταμένα από τις τοπικές και Αθηναϊκές εφημερίδες.

Πάντα υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη του νομίσματος.  Ο μεγάλος αριθμός πλοίων του αγγλικού ναυτικού είχε σαν αποτέλεσμα την αλματώδη τουριστική ανάπτυξη του Ναυπλίου, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Η καθημερινή έξοδος εκατοντάδων Άγγλων ναυτών, αλλά και τουριστών από την γύρω περιοχή αλλά και την Αθήνα, επέφερε  αύξηση και της εμπορικής κίνησης του λιμανιού και όχι μόνο.

Παντού κυματίζει η Αγγλική σημαία. Ο ανταποκριτής της αθηναϊκής εφημερίδας “ΑΣΤΥ” (06/09/1902) αναφέρει “Αποβιβάζομαι εις την παραλίαν της δροσεράς και καθαράς πόλεως, και νομίζω, ότι ευρίσκομαι εις αγγλικόν τινά λιμένα”.

Εκτός από την αγγλική σημαία υπάρχουν πολλές επιγραφές στην αγγλική γλώσσα, σε κάθε βήμα που κάνεις και “η δε αγγλική γλώσσα δολοφονείται και υπό των ουζοκομιστών του Ναυπλίου…” και συμπληρώνει “Οι πινακίδες κινούσι τον γέλωτα δια τε την ορθογραφίαν και την πονηρίαν των καταστηματαρχών, οίτινες προσπαθούν να ευχαριστήσωσι τους πελάτες των κεντώντες την φιλοπατρίαν αυτών, υψούνται δε εις τα πλείστα των καταστημάτων”.

“Μακροζωία εις τον Βασιλέα Εδουάρδον, Καλώς ήλθατε γενναίοι ναύται, Ποτοπωλείον ο Τζων Μπράουν, καφενείον ο Τζων Μπούλ, Ξενοδοχείον ο στρατηγός Ρόμπερτς” και άλλα.

Σε άλλη δημοσίευση η παραπάνω εφημερίδα (08/09/1902), έχοντας περάσει αρκετός καιρός από την άφιξη του αγγλικού στόλου στο Ναύπλιο, σημειώνει:

• Το σελίνι έχει αντικαταστήσει τη δραχμή
• Τα προϊόντα έχουν υπερτιμηθεί, π.χ. τα ροδάκινα κοστίζουν ένα σελίνι η οκά για τον Άγγλο ναύτη ενώ για τον Έλληνα πολίτη μία δραχμή.
• Ο ιερέας του νεκροταφείου και ο νεκροθάφτης θα κάνουν “χρυσές” δουλειές αν συνεχίσει η θνησιμότητα των Άγγλων. Οι θανόντες θάβονται στο ελληνικό νεκροταφείο, όπου ο ιερέας διαβάζει μια ευχή πάνω από τον τάφο του ναύτη και παίρνει δέκα σελίνια, ενώ ο νεκροθάφτης πέντε σελίνια.
• Ήρθαν λεμβούχοι από τον Πειραιά για να αποβιβάζουν και επιβιβάζουν τους ναύτες στις εξόδους και κάνουν “χρυσές” δουλειές. Ταυτόχρονα μαζεύουν τα σκουπίδια που πετούν από τα πλοία οι Άγγλοι (μπουκάλια, κονσέρβες, κουτιά κ.α.) και τα πωλούν. Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο να πίνουν το κρασί ή την σαμπάνια τους οι αξιωματικοί και την φιάλη να την πετούν στην θάλασσα.
• Οι αξιωματικοί επισκέπτονται όλοι το Παλαμήδι και κάποιοι και τις Μυκήνες.
• Εντύπωση προκαλεί στους Άγγλους ότι τους φυλακισμένους επισκέπτονται οι συγγενείς και οι φίλοι τους, καθημερινά και σημειώνει η εφημερίδα “και που να εγνώριζον, ότι τους εισάγεται τακτικώς χασίς και οίνος και μάχαιραι”.

Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό ότι πλοία του Αγγλικού πολεμικού ναυτικού θα έρθουν στο λιμάνι του Ναυπλίου, ο Νομάρχης ζήτησε από το υπουργείο Εσωτερικών να ενισχυθεί η τοπική αστυνομία με 15 τουλάχιστον άνδρες με σκοπό την φρούρηση της πόλης. Παρόλα αυτά δεν κατορθώθηκε να αποφευχθούν επεισόδια όπως το παρακάτω, ανάμεσα σε έναν Άγγλο αξιωματικό και σε ένα ναύτη, που περιγράφεται στην εφημερίδα “ΣΚΡΙΠ” (05/09/1902).

 

ΤΑ ΚΑΦΕ – ΣΑΝΤΑΝ

Όπως αναφέραμε και στη προηγούμενη δημοσίευση η προσέλευση τόσων ναυτών και αξιωματικών του αγγλικού στόλου (υπολογίζεται από τις εφημερίδες της εποχής ότι ο αριθμός των πληρωμάτων έφθανε τις 30000 με 35000 άνδρες) προκάλεσε την προσέλευση πολλών αοιδών και χορευτριών πάσης εθνικότητος. “ Άπαντα τα παραλιακά καφενεία και τα εξοχικά κέντρα ενοικιάσθησαν παρά των αφιχθέντων ξένων επιχειρηματιών, όπως χρησιμεύσωσιν ως κέντρα συγκεντρώσεως και διασκεδάσεως των πληρωμάτων του στόλου”. Τα καφέ σαντάν ήταν γνωστά πολυτελείας καφενεία όπου  μικροί θίασοι παρουσίαζαν πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Αποτέλεσαν την εξέλιξη των καφέ αμάν, που ήταν τα καφενεία της παλιάς Ελλάδας, όπου δύο ή τρεις τραγουδιστές, οι επονομαζόμενοι αμανετζήδες, αυτοσχεδίαζαν λέγοντας στίχους, συχνά στη μορφή του διαλόγου μεταξύ τους, πάντα σε ελεύθερο ρυθμό και μελωδία.

Στα καφέ σαντάν, που μας ήρθαν από την Ευρώπη, ξένες γυναίκες τραγουδούσαν και χόρευαν, επί σκηνής, δίχνοντας λίγο πόδι και ολίγον από μπούστο, προς τέρψιν των πελατών. Ήταν λοιπόν , πολύ πιθανό, να προκαλέσουν “αναστάτωση” στον πληθυσμό του Ναυπλίου. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στην πλατεία Συντάγματος όπου επιχειρηματίες από την Αθήνα και τον Πειραιά νοίκιασαν όλα τα καφενεία και τα καταστήματα της πλατείας και τα μετέτρεψαν σε κέντρα διασκέδασης των ναυτών.

Αν και σε κάποια δημοσιεύματα αναφέρεται πως “όλαι αυταί αι καλούμεναι αρτίσται των ωδικών καφενείων του Ναυπλίου, είναι κοσμίως ενδεδυμέναι και δεν ομοιάζει διόλου η ενδυμασία των τα ντεκολτέ της Αλάμπρας, του Άϊρφελ, του Μ. Αλεξάνδρου και λοιπών διασκεδαστικών κέντρων των Αθηνών” και συνεπώς όπως καταλήγει ο ανταποκριτής της εφημερίδας “ουδόλως προσβάλλουσι την ηθικήν, ως εγώ κατά την διαμονήν μου αντελήφθην, επισκεφθείς πάντα τα ωδικά καφενεία”. (ΑΣΤΥ, 06/09/1902), τα προβλήματα δεν άργησαν να εμφανιστούν και ο αθηναϊκός τύπος ασχολήθηκε δεόντως, παίρνοντας κάθε φορά θέση.

Η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ στις 27/08/1902 με ανταπόκρισή της (25/08/1902) ενημερώνει ότι “ ο εισαγγελεύων κύριος Σπανίδης, διατάξας αυτεπαγγέλτως, ανακρίσεις κατά του αστυνόμου Λαζοπούλου, απήυθυνε σήμερον κατηγορητήριον κατ’ αυτού … ως υπαιτίου του ότι επέτρεψε να προσβάλλεται αναφανδόν η δημοσία αιδώς δια των εν τοις κεντρικοτέροις της πόλεως καφενείοις ασέμνων παραστάσεων, των εν αυτοίς αοιδών, προς κοινόν σκάνδαλον, να περιφέρωνται ανενοχλήτως γυναίκες, ελευθερίων ηθών εις τους δημοσίους περιπάτους …”. Ταυτόχρονα ο εισαγγελέας διέταξε τη γενική απαγόρευση της λειτουργίας των “ωδικών καφενείων”.

Όμως το παραπάνω επεισόδιο, ανάμεσα στον εισαγγελέα και στον αστυνόμο δεν παρέμεινε στα όρια του υπηρεσιακού αλλά πήρε διαστάσεις μεγαλύτερες. Αναμείχθηκε ο Νομάρχης, ο Πρόξενος της Ιταλίας αλλά και ο εισαγγελέας εφετών. Ο δε Πρόξενος της Ιταλίας κ. Κόκκινος απήυθυνε προς το Νομάρχη εντονότατη διαμαρτυρία για την απαγόρευση λειτουργίας συγκεκριμένου καφωδείου, όπου δούλευαν ιταλοί ηθοποιοί “αφού εν τω θίασω τούτω ουδέν το έκτροπον παρετηρήθη”.

Τα δημοσιεύματα “δίνουν και παίρνουν”,

ΣΚΡΙΠ 30/08/1902  Τίτλος  “ΤΟ ΚΑΦΕ ΣΑΝΤΑΝ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ – ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ – ΣΚΗΝΑΙ ΠΡΩΤΟΦΑΝΟΥΣ ΑΣΧΗΜΙΑΣ – ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΝΑΥΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΝΑΙΑ ΤΩΝ ΚΑΦΩΔΕΙΩΝ – ΤΟΥ ΠΑΡΕΠΙΔΗΜΟΥΝΤΟΣ ΕΝ ΝΑΥΠΛΙΩ ΣΥΝΤΑΚΤΟΥ ΜΑΣ”, και υπότιτλοι του εκτενούς άρθρου “Τραίνα φορτωμένα με γυναίκας – Η μέθη του ζύθου και η μέθη της ασχημίας – Αι στολαί της Εύας”, “Η πλατεία του Συντάγματος – Τόπος μεταβαλλόμενος εις θέατρον ακατονομάστων σκηνών”, “Παρά το μνημείον  του Υψηλάντου – Εικόνες φρίκης”, “Ο πανικός των κατοίκων – Αγανάκτησις κατά των αρχών”,

Σύμφωνα με την περιγραφή του ανταποκριτή της εφημερίδας, τρένα κατάφορτα από γυναίκες, κατάλληλες για τέτοια “κέντρα”, έφθαναν στο Ναύπλιο από την Αθήνα. Το Ναύπλιο γέμισε από Ελεονώρες, Ελίζες και Μαγδαληνές από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως όμως Ιταλίδες, (γι’αυτό και ο πρόξενος της Ιταλίας πήρε θέση στη διαμάχη και στο δικαστήριο αργότερα) υποδέχονταν τους ναύτες και το κονιάκ, ο ζύθος και το ουϊσκι έρρεαν άφθονα.

“… Ανερχόμεναι επί του ξυλίνου βάθρου, το οποίον εχρησίμευεν ως σκηνή , συνώδευαν τα βραχνά και άσεμνα άσματα, με κινήσεις αι οποίαι κατέρριπτον ακι το τελευταίον οχύρωμα της εντροπής. Οι ¨αγγλοι μεθυσμένοι από το θέαμα αυτό, όσον και το οινόπνευμα, το οποίον αφθόνως κατέπινον, υπεδέχοντο με ανοιχτάς αγκάλας τας κατευχομένας εκ του πάλκου μετά το τέλος του άσματος αοιδούς, ακι έδιδον εις αυτάς θέσιν εις την τράπεζάν των, εις την οποίαν κατέφθανον αλλεπάλληλα τα ποτήρια και οι φίαλοι του ζύθου. Και ήρχιζαν από της στιγμής εκείνης σκηναί απερίγραπτοι. Υπό το κράτος της μέθης οι ναύται μη έχοντες συναίσθησιν των πράξεων των, ήρπαζον τας γυναίκας εις τας χείρας των και εδώ ετελούντο σκηναί όχι υβρίζουσαι πλέον, αλλά αίρουσαι εντελώς και το τελευταίον ίχνος της δημοσίας αιδούς…”.

“…Η εν αυτοίς επικρατούσα ακολασία ηυξάνετο … Αι γυναίκες εξήρχοντο εις τα θύρας ημίγυμνοι και μεθυσμέναι. Εις το προαύλιον ενός εκ των καταστημάτων τούτων, όπου κείται το μνημείον του Υψηλάντουκαι ακριβώς όπισθεν αυτού ετελέσθησαν απερίγραπτοι ασχημίαι, τας οποίας δεν δύναται να αναγράψη τις χωρίς να ερυθριάση…”.

“Ψιθυρίζεται ότι ετοιμάζεται συλλαλητήριον υπό εγκρίτων πολιτών προς διαμαρτυρίαν κατά ανηκούστου καταστάσεως”.

Και συνεχίζουν τα δημοσιεύματα.

ΣΚΡΙΠ 31/08/1902 Τίτλος “ΤΑ ΚΑΦΕ – ΣΑΝΤΑΝ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ – Η ΚΑΤΑΠΛΗΞΙΣ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΔΙΑ ΤΑ ΓΕΝΟΜΕΝΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ – ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΣΤΥΝΟΜΟΝ – Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΕΝ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙ” και υπότιτλοι του άρθρου

“Η στάσις του αστυνόμου – Μία περίεργος απάντησις – Η διασάλευσις της δημοσίας τάξεως – Ο χαρτοπόλεμος των αρχών. Το άνοιγμα τωμ καφωδείων – Η εξέγερσις των κατοίκων – Αι ανακρίσεις”.

Μετά από αυτή την αναταραχή και το πέρας λίγων ημερών βρίσκεται η… λύση. Επιτρέπεται η λειτουργία των ωδικών καφενείων (καφέ-σαντάν) υπό τον απαράβατο όρο να καλυφθούν οι πόρτες και τα παράθυρα με παραπετάσματα. Κάποιοι απειλούν με συλλαλητήριο αλλά και ψήφισμα προς την Κυβέρνηση για να επέμβει.

ΣΚΡΙΠ, 30/08/1902

Όμως υπήρχαν και οι παράπλευρες απώλειες. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1902 έγινε η δίκη στο Πλημμελειοδικείο Ναυπλίου με κατηγορούμενο τον αστυνόμο κ. Λαζόπουλο, ο οποίος κατηγορείται ότι επέτρεψε να προσβάλλεται “η δημοσία αιδώς” αλλά και ότι εξέδωσε παράνομη αστυνομική διαταγή περί διατίμησης των οινοπνευματωδών ποτών αλλά και άρνηση εκτέλεσης διαταγής του εισαγγελέα κ. Σπανίδη.

 Όλοι οι μάρτυρες κατηγορίας “εβεβαίωσαν ότι έλαβον χώραν εν τοις καφωδαίοις πράξεις προσβάλλουσαι την δημοσίαν αιδώ”.

Κατόπιν εξετάσθηκαν οι μάρτυρες υπεράσπισης, ανάμεσά τους και ο κ. Κόκκινος Πρόξενος της Ιταλίας, και απολογήθηκε ο κατηγορούμενος.

Το δικαστήριο αποφάσισε πως όντως με βάση τις μαρτυρίες έγινε το αδίκημα της προσβολής της δημοσίας αιδούς αλλά ο κατηγορούμενος (αστυνόμος) ανέχθηκε την κατάσταση αυτή “ουχί εξ ιδιοτελείας, αλλά εκ κουφότητος”..!!!! Συνεπώς έκρινε τον κατηγορούμενο για το πρώτο αδίκημα “πειθαρχικώς τιμωρητέον”. Για τις άλλες δύο κατηγορίες “ηθώωσεν αυτόν, εντελώς”.