Ναύπλιο, 1889

από το βιβλίο 

Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην από Πατρών διά θαλάσσης εις Γύθειον και εκείθεν δια Σπάρτης εις Ταΰγετον

 επάνοδος εις Πάτρας δια Ναυπλίου και Κορίνθου

Κορύλλος, Χρήστος Π. – Ιατρός – 1889

 

 

… Μετά την Μονεμβασιά προσεγγίσαμε στο Λεωνίδιο και τέλος αγκυροβολήσαμε στο μυχό του αργολικού κόλπου, προ του ιστορικού Ναυπλίου.

Αφού αποβιβαστήκαμε και εγκατασταθήκαμε στο ξενοδοχείο, μέχρι να αναχωρήσουμε με το σιδηρόδρομο για Κόρινθο και Πάτρα, αναζήτησα κάποιους συμπολίτες μου που υπηρετούσαν εκεί ως υπάλληλοι, αλλά και τον φίλο και παλιό συμμαθητή μου κ. Αριστ. Παναγιώτου, λοχαγό του πεζικού. Βρήκα τους υπόλοιπους να λείπουν σε άδεια αλλά ο κ. Παναγιώτου τους αναπλήρωσε, όχι μόνο γιατί με οδήγησε σε κάθε αξιοθέατο αλλά διευκόλυνε πάρα πολύ την ανάβαση μου στο Παλαμήδι, συστήνοντας με στο φίλο του Φρούραρχο του φρουρίου.

Τα τείχη της πόλης προς τη θάλασσα, τα οποία γκρεμίστηκαν πριν λίγα χρόνια, με την προτροπή και βοήθεια του Δημάρχου της πόλης κ. Επ. Κωτσονόπουλου, ιατρού,  όχι μόνο αποκάλυψαν την “κρυμμένη” πόλη του Ναυπλίου και της έδωσαν και καθαρό, θαλασσινό αέρα αλλά της έδωσαν και χώρο για όμορφους περιπάτους, όπου παιανίζει δύο φορές την εβδομάδα η στρατιωτική μουσική, αλλά και κάθε απόγευμα, στα εκεί καφενεία, “θίασοι μουσικοί κια ψάλτριαι αλλοεθνείς, τέρπουσι τους Ναυπλιείς…”.

Η απαίσια όψη του επιθαλάσσιου φρουρίου (Μπούρτζι), όπου φυλάσσονται οι δήμιοι, διακόπτει την ομορφιά αυτής της θέσης, όπου πίσω του φαίνονται οι Μύλοι, τα υπερήφανα όρη της Αρκαδίας και μέρος του Άργους.

Εάν σύμφωνα με την λιμενική επιτροπή, σκαφθεί γρήγορα, το υπό του ΝΔ κειμένου βράχου, λιμάνι τότε το Ναύπλιο θα καταστεί λιμάνι για μεγάλα πλοία και πιθανόν να οριστεί λιμάνι για το ταχυδρομείο μεταξύ Ινδιών και Ευρώπης.

Ανατολικά και ΑΝ του Ναυπλίου, υπάρχει το όρος Παλαμήδι (215 μ.) και το περίφημο ομώνυμο φρούριο, προς Δ και ΝΔ το φρούριο Ιτς Καλέ και προς Β και ΒΔ η θάλασσα. Υπάρχει μεγάλο ενετικό τείχος και στη μέση αυτού μία μεγάλη πύλη, η λεγόμενη Πύλη της Ξηράς, σε αντίθεση με την Πύλη της Θάλασσας, που γκρεμίστηκε μαζί με το τείχος στη μεριά της θάλασσας. Έξω από το τείχος υπάρχει βαθιά τάφρος με νερό, μόνο προς τη μεριά της θάλασσας, στην οποία υπάρχει μια επτάτοξος λίθινη γέφυρα πλάτους 4 μ. περίπου. Με αυτή τη γέφυρα επικοινωνεί η πόλη του Ναυπλίου με το σιδηρόδρομο και το προάστειο της Πρόνοιας, στο οποίο κατοικούν περίπου 2000 ψυχών, αποίκων, κυρίως από την Κρήτη. Από την εσωτερική πλευρά του τείχους υπάρχουν χαμηλές στρατιωτικές αποθήκες και λιγο πιό κάτω το Οπλοστάσιο.

ΕΣΤΙΑ – 1890

Οι οδοί της πόλης του Ναυπλίου είναι στενοί πλην όμως καθαροί, τα σπίτια διόροφα και ως επί το πλείστον παλιά. Υπάρχουν, όμως και αρκετά νεόδμητα κυρίως στην πλατεία του Συντάγματος, πρώην του Πλατάνου. Στη δυτική πλευρά της πλατείας υπάρχει αρχαίος στρατώνας, ενετικής κατασκευής, στη δε ανατολική πλευρά υπάρχει το μεγαλοπρεπές μνημείο του Δημ . Υψηλάντη, από λευκό μάρμαρο.

Το πρώην ανάκτορο στο οποίο κατοίκησε ο Ι. Καποδίστριας και ο Όθωνας, χρησίμευε ως κατάστημα οικονομικης εφορίας, το οποίο πρόσφατα, κάηκε σε μεγάλο μέρος και γίνεται σκέψη να ανοικοδομηθεί ώστε να στεγάσει πολλά δημόσια γραφεία . Προ του ανακτόρου υπάρχει μικρή πλατεία των Τριών Ναυάρχων, στην οποία η εθνική συνέλευση ψήφισε την ανέγερση ανδριάντα του Ι. Καποδίστρια. “αλλά πότε;”

Το Βουλευτικό, στο κέντρο της πόλης, έχει μεταβληθεί σε φυλάκες “χειρίστου είδους” από όπου αναδύεται, η γνωστή αφόρητη μυρωδιά, όπου μαστίζει τους ατυχείς περιοίκους, αναγκαζόμενους να ανέχονται όχι μόνο  τις οσμές αλλά και τις φωνές, τις αισχρολογίες, τις βλασθήμιες “των αχρείων εκείνων όντων” χαρη στα ισχυρά συμφέροντα που θέλουν να ενοικιάζεται το Βουλευτικό και οι παρακείμενες οικίες με αδρό μίσθωμα.

Ο Δήμαρχος Ναυπλίου και ιατρός, Επ. Κωτσονόπουλος βελτιώνει την πόλη καθημερινά και στο  τέλος θα καταφέρει να γκρεμίσει και το προς Α ενετικό τείχος για να “αναπνεύσει” και αυτ΄το μέρος της πόλης.

Και ακολουθεί, εν συντομία η ιστορία της πόλης, καταλήγοντας …” Έκτοτε (μετά την μεταφορά της Πρωτεύουσας) το Ναύπλιον, εχρησίμευε μόνον, ως στρατιωτικόν κέντρον, πλην μετά τον αφοπλισμόν απάντων αυτού των φρουρίων, απομένει αυτώ μόνον το ένδοξο όνομα ως παρηγορία…”

 

Παλαμήδι

Το άλλοτε φοβερό και τρομερό φρούριο, τώρα, χρησιμεύει ως φυλακές στους προμαχώνες του Μιλτιάδη και του Αγίου Ανδρέα. Στον πρώτο φυλάσσονται οι βαρυποινίτες και στον δεύτερο, πιό ευρύχωρο οι υπόλοιποι.

Στο Παλαμήδι ανέβηκα το πρωί της 22ας Ιουλίου όπου γιορτάζει η Μαρία Μαγδαληνή και ενώ ο ιερέας λειτουργούσε στο ναό οι πιό πολλοί κατάδικοι, όντας ανοικτά τα δωμάτιά τους, λόγω της γιορτής, περιφέρονταν στο προαύλιο, χωρίς να νιώθουν την ανάγκη να εξιλεωθούν στο Θεό για τα εγκλήματα που έχουν κάνει. Η κύρια ασχολία των καταδίκων, όχι μόνο σε αυτή τη φυλακή, αλλά σε όλες, είναι “…η αλληλοδιδασκαλία περί το εγκληματείν και η κατασκευή ωτογλυφίδων, κονδυλομαχαιριδίων, πιπών κτλ…”

Οι εννέα δεξαμενές του Παλαμηδίου είναι ξερές και γεμάτες πέτρες και ακαθαρσίες, το δε απαραίτητο νερό για τους κατάδικους και τη φρουρά το φέρνουν από την πόλη με μουλάρια.

Η θέα από το Παλαμήδι είναι θαυμάσια, γιατί φαίνεται μεγάλο μέρος του Αργολικού κόλπου μέχρι και το φρούριο του Άστρους καθώς και μεγάλο μέρος της Αργολικής πεδιάδας με την πόλη του Άργους και το φρούριό της αλλά και η Τίρυνθα και οι Μύλοι.

Προς τα νότια της πόλης, κάτω από το Παλαμήδι, υπάρχει ακτή που ονομάζεται Αρβανιτιά, όπου οι Ναυπλιείς περπατούν και κάνουν μπάνιο.

Κατεβαίνοντας απο το Παλαμήδι, περίλυπος, για την κατάσταση στην οποία βρήκα το φρούριο, πήγα για επίσκεψη στο Εθνικό Οπλοστάσιο. Αλλά και εκεί δεν βρήκα την κατάσταση καλύτερη. Διαβάζοντας κανείς τον κρατικό προϋπολογισμό θα νομίζει πως το Οπλοστάσιο είναι έτοιμο να συνδράμει κάθε βοήθεια στις ανάγκες του στρατού, αντιθέτως όμως οι ελλείψεις του είναι μεγάλες και η διάλυσή του είναι θέμα χρόνου. (αναλυτικότερα για το Β. Οπλοστάσιο θα γράψουμε σε άλλο άρθρο).

Βγαίνοντας από το Οπλοστάσιο αποχαιρέτησα τον φίλο μου κ. Φάφαλη και αναχώρησα από το σιδηροδρομικό σταθμό για την Πάτρα.