Γεωγραφία Νεωτερική

Ερανισθείσα από διαφόρους συγγραφείς

Δανιήλ Ιερομονάχου & Γρηγορίου ιεροδιακόνου

των Δημητριέων

Βιέννη, 1791

 

Δύο Θεσσαλοί, ο γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Δανιήλ φιλιππίδης συναντήθηκαν στις ηγεμονίες, αφού πρώτα μορφώθηκαν στον Άθω, την Χίο και την Κωνσταντινούπολη αλλά και σε άλλες γνωστές και μη διαδρομές, και σταδιοδρόμησαν ως δάσκαλοι σε διάφορες σχολές και τέλος αφού πήγαν στη γαλλία, την Γερμανία κατέληξαν στην Αυστρία.

Κατέληξαν να καταγράψουν τον μεγάλο ιστορικό κύκλο, στον οποίο έζησαν, στο μεγάλο έργο τους “Γεωγραφία Νεωτερική”. Η γεωγραφία τους δεν περιοριζόταν στον φυσικό χώρο αλλά αναφερόταν και στις παραγωγικές δραστηριότητες, στις συνήθειες, στην κοινωνική δομή και στα πολιτεύματα. 

Η θεώρησή τους ξενικά για τον κόσμο ολόκληρο, την Ευρώπη, την Ελλάδα, την Πελοπόννησο και φυσικά την “Αργεία γη”.

 

Περί τῆς Πελοποννήσου 

 

Η Πελοπόννησος είναι μία χερσόνησος όπου ενώνεται με την ξηρά με τον κορίνθιο Ισθμό ο οποίος και ισμός απλώς λέγεται κατεξοχήν και είναι στενός δύο λέγαις, και συσφίγγετε από το ένα μέρος στο ανατολικό από τον Σαρωνικό κόλπο, και από το άλλο το Δυτικό, από τον Κορινθιακό.

Αυτόν τον Ισθμό πολλές φορές τον πετύχεις αν πολλές φορές θέλησαν ακόμη να τον κόψουν δια να κάνουν την Πελοπόννησο νησί, όμως εις μάτην εκοπίασαν μερικοί μωροπίστευτοι  διηγούνται κάποιες μωρολογίες δια αυτό όπου προξενούν εις έναν άνθρωπο με νού αηδία.

Αυτή η χερσόνησος ονομάσθηκε προτήτερα Αιγιάλειας, ύστερα Απία, έπειτα Άργος και Πελασγία, μετά ταύτα Πελοπόννησος από τον Πέλοπα και τώρα λέγεται κοινώς Μορέας, η οποία ονομασία είναι πολλά νέα, και θε να έχει την αρχή της ως φαίνεται από ταις πολαίς μορέαις (τυκαμινιαίς οπού έχει.

Γυρίζει μίλια κοντά 600, το μάκρος της πέρνεται από τον Μαλέα ακρωτήριο, έως εις το ακρωτήριο της Γαστούνης είναι 175, και άλλο τόσο σχεδόν το πλάτος, το οποίο πέρνεται από τη Μεθώνη έως εις τον Ισθμό.

Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους, την επήραν οι Βενετζιάνοι ύστερα την επήραν πάλι οι Ρωμαίοι, όμως με ολίγον καιρό ήλθε ο Σουλτάν Μερέτη και την επήρε 1446. Εις τα 1686, και 1687την επήραν πάλιν οι Βενετζιάνοι και την έχασαν πάλιν εις τα 1715 και την ξαναπήραν οι Τούρκοι οι οποίοι την έχουν έως τώρα.

Τα κακά που εδοκίμασε η Πελοπόννησος από τους Αρβανίτας εις τον έσχατο πόλεμο εξ αιτίας της απιστίας εκείνων εις τους οποίους εμπιστεύθηκαν οι κάτοικοί της, και της διχόνοιας αυτών των ίδιων κατοίκων της, είναι εις όλους φανερά.

Επαρχίαις της Πελοποννήσου είναι εφτά

Η Αχαΐα, η Σικυόνα, η Κορινθία, η Αργολίδα, η Λακωνική, η Μεσσηνία, η Ηλεία και η Αρκαδία εις τη μέση από αυταίς.

Αυτά τα μέρη της Πελοποννήσου εστάθηκαν ποτέ επικράτειαις αυτόνομαις, από ταις οποίαις πολλαις εκροτήθηκαν εις το θέατρο του κόσμου, περισσότερο όμως από όλαις οι Λακεδαιμόνιοι. Αυτή την διαίρεση την παλαιά ακολουθώ και εγώ τώρα, και αρχίζω πρώτα από τη Λακωνική όπου είναι εις νοτιότατο της χερσονήσου.

 

Περί της Αργείας

 

Αυτή η επαρχία έχει από το βόρειο τον Σαρωνικό κόλπο και την Κορινθία, από το δυτικό την Αρκαδία, από το μεσημβρινό τη Λακωνική, και από το ανατολικό τον Αργολικό κόλπο και το Αιγαίο πέλαγος. Η γη της είναι εύφορη μάλιστα εις βοσκαίς, εις ταις οποίαις το παλαιό εθρέφουνταν θαυμαστά άλογα.

Εις το δυτικό αυτής ήταν η Λέρνη λίμνη περίφημη από την Ύδρα όπου εφόνευσε ο Ηρακλής.

Πρωτεύουσα πόλι αυτής ήταν ποτέ το Άργος από το οποίο και επωνομάσθηκε. Αυτό εκτίσθηκε από τον Ίναχοκαι ήταν στολισμένο με διάφορες οικοδομές ανά μεταξύ εις ταις οποίαις ήταν ξεχωριστό το υπόμνημα που έστησαν οι Αργείοι δια τον Πύρρο όπου εφονεύθηκε εδώ, όταν ήλθε να το πάρη.

Αντίκρυ εις ένα χωριό που ονομάζεται Άγιος Γεώργιος λέγουν πώς ήταν η περίφημη πόλη άι Μυκήναις όπου ήκμαζε εις τον Τρωικό πόλεμο. Αυτή εχάλασε ακόμη προ Χριστού και εις τον καιρό του Λουκιανού μήτε ίχνος εσώζουνταν.

Ασίνη, πόλη ποτέ της Αργείας, τώρα ονομάζεται Παλιόκαστρο, μακρυά από το Ναύπλιο 40 στάδια.

Ναύπλι, πόλη παραθαλάσσια με λιμένα ευρυχωρότατο και κάστρο οχυρώτατο, εις το μυχό του Αργολικού κόλπου. Το παλαιό ονομάζουνταν Ναυπλία και τώρα από όλαις ταις πόλεις της Αργείας Ναύπλι είναι μόνο όπου σώζει κάποια λείψανα της παλαιάς τους λαμπρότητος. Εκτίσθηκε λέγουν από τον Ναύπλιο υιό του Ποσειδώνος, και της Αμυμώνης. Εδοκίμασε και αυτό ταις μεταβολαίς της Πελοποννήσου. Απέχει 19 λέγαις από τον Μυστρά, 21 από ταις Αθήναις.

Μονεμβασιά, κάστρο οχυρό, μητρόπολη.

Εις αυτήν την επαρχία ήταν και η πόλη τα Νέμεα που περίφημη από τους αγώνας όπου εγίνουνταν. Ονομάζονταν και αυτοί Νέμεα. Κοντά εις αυτό τον τόπο είναι και ένα βουνό όπου ονομάζονταν Νέμεα, εις το οποίο ήταν το σπήλαιο του Νεμεού Λέοντος οπού εφόνευσε ο Ηρακλής.