Anton Schranz – Theinternational squadron carrying Prince Otto of Bavaria to become King of Greece firing a salute off Nafplio – February 1833

 

Τον Ιανουάριο του 1833, ο Όθωνας, αποβιβάζεται στο Ναύπλιο, την τότε πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου, και πέντε μήνες μετά, τον Ιούνιο του 1833, ξεκινούν οι πρώτες συζητήσεις για το πως θα μπορούσαν να διοργανωθούν παραστάσεις όπερας στην πόλη, μιας και για όλους τους βασιλικούς οίκους της Ευρώπης ήταν θέμα κύρους η ύπαρξη παραστάσεων όπερας.

Η ύπαρξη των σχετικών συζητήσεων αποτυπώνονται σε άρθρο του σε άρθρο του Παναγιώτη Σούτσου, τέλη Ιουνίου 1833, στην εφημερίδα “Ο Ήλιος” (Ναύπλιο. 27/06/1833).

Ο ΗΛΙΟΣ 27/06/1833

“Θέλομεν έχει Μελόδραμα ‘Ιταλικόν! Τοιαύτη Ήτον χθές η χαρμόσυνος είδησις, τήν όποίαν άνήγγειλον διαχοσιόδραχμοί τινες νεανίαι, πλήρεις μόσχων καί άρωμάτων,  πατούντες μόλις εις τούς όνυχας των και από χαράν έτοιμοι να πετάξωσι. Μελόδραμα ίταλικόν είς τήν ‘Ελλάδα: είς τήν γήν όπου άντηχονύσιν είσέτι αί άριμάνιαι άρμονίαι τών Αίσχυλικών ποιημάτων, όπου ή κόνις τών σωζομένων παλαιών ‘Αμφιθεάτρων είναι υγρά είσέτι άπό τά δάκρυα, τά όποια ό Οίδίπους καί ή ‘Αντιγόνη τον Σοφοκλέους άτπέσπων άπό τριάκοντα χιλιάδας ακροατών προγόνων μας! 

Μελόδραμα ίταλικόν, πρίν ληφθή φροντίς περί συστάσεως έλληνικού θεάτρου, δυναμένου καί τήν γλώσσάν μας νά τελειοποιήση καί τά ήθη μας νά μορφώση! Μελόδραμα ίταλικόν: ώραίον σχολείον ηθικής διά τούς άπογόνους του Λυκούργου καί Σόλωνος!!”

Με το παραπάνω δημοσίευμα, φαίνεται πως γίνονταν συζητήσεις για παραστάσεις όπερας και η εφημερίδα εκφράζει τις αντιρρήσεις να προηγηθεί η όπερα από το θέατρο.

Όσο και αν το ήθελε η Αντιβασιλεία η διενέργεια παραστάσεων όπερας στη πόλη του Ναυπλίου, το 1832, δεν ήταν καθόλου ρεαλιστικό σενάριο, μιας και το Ναύπλιο δεν διέθετε κανένα χώρο που θα μπορούσε να φιλοξενήσει παραστάσεις όπερας και μάλιστα του βεληνεκούς ενός ευρωπαϊκού βασιλικού οίκου.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα (Σαμπάνη Κων) θα μπορούσαν να δοθούν παραστάσεις όπερας, σε κάποιο πρόχειρο ξύλινο θεατρικό πα­ράπηγμα, πού ήταν δυνατόν νά στηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, ή σέ κάποιον άλλο χώρο κατάλ­ληλα διαρρυθμισμένο, όπως σ’ αυτόν πού δίνονταν οι βασιλικοί χοροί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που “δεν είχαν δοθεί παραστάσεις όπερας, όχι μόνο στό βασίλειο τής ‘Ελλάδας αλλά καί σέ ολόκληρο τό « Levante», αφού δεν είχαν ακόμα διοργανωθεί σαιζόν όπερας σέ ‘Αθήνα, Σύρο, Πάτρα, ‘Αλεξάνδρεια τής Αίγυπτον, Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη.”

Από τότε δεν έγινε πάλι λόγος για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ ένα έτος μετά μεταφέρεται και η πρωτεύουσα στην Αθήνα (01/12/1834) και το Ναύπλιο περνά σταδιακά στην αφάνεια. 

Η ΦΗΜΗ 20/10/1837

Το 1837 και συγκεκριμένα στις 20/10/1837 δημοσιεύεται στην εφημερίδα “Η ΦΗΜΗ” των Αθηνών, μία μικρή είδηση από την οποία προκύπτει η πρώτη παράσταση λυρικού τραγουδιού. Συγκεκριμένα το μέρος ενός μεγάλου θιάσου που έπαιζε στην Αθήνα σε ένα ξύλινο θέατρο, έκανε την εμφάνισή του και στο Ναύπλιο. Αναλυτικά γράφει:

“Τό ζεύγος Tosini εγκατέλειψε προσωρινά τήν Αθήνα στις άρχές ‘Οκτωβρίου τού 1837 καί μετέβη στό Ναύπλιο, όπου τήν Πέμπτη 7.10.1837 έδωσε ρεσιτάλ, μέ τήν Rosa Baldoni-Tosini νά έρμηνεύει όπερατικά άσματα καί τόν Livio Το­sini νά τή συνοδεύει στό πιάνο· ακολούθησε χο­ρός”

Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε ούτε το πρόγραμμα του ρεσιτάλ ούτε αν η παράσταση επαναλήφθηκε και πότε.

Η ΕΥΤΕΡΠΗ 01/06/1852

Το 1852 το Αθηναϊκό περιοδικό “Η ΕΥΤΕΡΠΗ” στο μηνιαίο χρονογράφημά του Κωνσταντίνου Πώπ,  με τίτλο “Έργα και Ημέραι” και το ψευδώνυμο “Γοργίας” αναφέρει:

“…παρέλθωμεν τήν καλλιγύναικα Σύρον καί πορευθώμεν εις Ναύπλιον, τήν άρχαίαν έλληνικήν πρωτεύουσαν, όπού είσέτι πλανάται άπό του Παλαμήδου η σκιά τής Έπαναστάσεως• είναι μέν έρημος καί εγκαταλελειμμένη σήμερον, ώς προδοθείσα τις μνηστή, άλλ’ έχει τό χλοερόν τών περιχώρων της, τάς ωραίας της έξοχάς, τάς ωραίας της κυρίας, καί τό εύκοινώνητον τών κατοίκων της.

‘Εσχάτως μετέβησαν αυτού τά συντρίμματα τής έν ‘Αθήναις Θεατρικής έταιρείας καί αί παραστάσεις ήρχισαν διά τον Δόν Πασχάλη.

Αίθουσα του Θεάτρου έγένετο τό παλαιόν βουλεν­τικόν, κάτωθεν του όποίου είναι αί φυλακαί τών καταδίκων καί υποδίκων. Μετά περίοδον λοιπόν πολλών αιώνων ήξιώθη καί τό Ναύπλιον νά έχη Θέατρον!

Καί τούτο είναι τό μόνον του πράγματος άξιοπα­ρατήρητον, διότι ούτε σκηνάς, ούτε παρασκήνια ευπρεπή δυνατόν ήτον νά έχωσι. Κατά τήν πρώτην παράστασιν κυρίαι καί κοράσια υπήρχον περί τάς τριάκοντα. Λέγεται δέ ότι έκ τών κυριών δύο πρό πά­ντων διεκρίνοντο, ή μέν έχουσα εύρωπαϊκήν ένδυμα­σίαν, διά τήν ζωηρότητα καί χάριν αυτής, ή δέ τό χα­ρίεν σμυρναίον ένδυμα φέρουσα, διά τήν καλλονήν της. Οί δέ λέοντες τον Ναυπλίου, σείοντες τήν χαίτην των, έχειροκρότουν άπαύστως, φιλοφρόνησιν πρός τάς κυρίας καί αισθήματος δείγμα θεωρούντες τούτο. Ευφυεστέρα τουλάχιστον ή νεολαία τής Ναυπλίας απο τούς ηιθέους τών Αθηνών, οίτινες ευφυίαν ενόμι­ζον τό άσχημονείν καί τό συρίζειν~”.

«μετά περίοδον, λοιπόν, πολλών αίώνων ήξιώθη καί τό Ναύττλιον νά έχη θέατρον!». 

Το παραπάνω απόσπασμα από το άρθρο του Κων. Πώπ, αποτελεί το μοναδικό αποδεικτικό στοιχείο, περί διενέργειας παραστάσεων όπερας στο Ναύπλιο καθόλη την Οθωνική περίοδο μέχρι και την έξωση του Όθωνα το 1862. Σύμφωνα με τον συγγραφέα δεν υπολογίζεται ή παρου­σίαση τών θεατρικών έργων τού ‘Ιωάννη Ζαμπελίου Τιμολέων καί Σκεντέρμπεης στίς 27.12.1836 στό Ναύπλιο, λόγω τού ερασιτεχνικού-μαθητικού τους χαρακτήρα. 

 

ΠΗΓΗ κειμένου

“Οι παραστάσεις όπερας στο Ναύπλιο, κατά την Οθωνική περίοδο”, ΚΩΝ/ΝΟΣ Γ. ΣΑΜΠΑΝΗΣ, ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ τ. 7