Abbé Michel Fourmont 

ερευνητής, πλαστογράφος ή καταστροφέας ;

μια ιστορία σε 5′

History 14 by cityofnafplio
Ο Μισέλ Φουρμόν (γαλλ. Michel Fourmont, 1690 – 1746) ήταν Γάλλος κληρικός και φιλόλογος της γαλλικής γλώσσας. Αββάς ή Αβάς σημαίνει πατέρας και είναι ένας θρησκευτικός – ιερατικός τίτλος που δίνεται στον ηγούμενο χριστιανικών μοναστηριών. Δίδασκε την συριακή γλώσσα στο Βασιλικό Κολλέγιο της Γαλλίας (Collège de France) από το 1720 και ήταν μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιγραφών και Γραμμάτων (Académie des inscriptions et belles-lettres) από το 1724.

Στις αρχές του 1729, ο Fourmont έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, ως απεσταλμένος του βασιλέως της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ’, και εφοδιάσθηκε με φιρμάνι του Σουλτάνου Αχμέτ του Γ’, με το οποίο αποκτούσε το δικαίωμα να ερευνήσει και να μελετήσει όσους αρχαιολογικούς χώρους ήθελε εντός της επικρατείας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Πρώτος σταθμός του στην Ελλάδα ήταν η Αθήνα, και μετά η Τροιζήνα. Ακολούθησαν η Αργολίδα, Κορινθία, Αρκαδία, Αχαΐα, καθώς και μέρη από την υπόλοιπη Πελοπόννησο.

Οι πρώτες αμφιβολίες για πλαστότητα ή αυθεντικότητα των επιγραφών, ξεκινούν το  1787. Το 1797 ο Sainte-Croix δημοσίευσε διστακτικά για πρώτη φορά αποσπάσματα από γράμμα του Fourmont σταλμένο από το Μοναστήρι Βουλκάνο με χρονολογία 21 Φεβρουαρίου 1830, όπου αποκαλύπτει την αποτελεσματική μέθοδο που χρησιμοποίησε για να βγάλει στο φως βαθειά εντοιχισμένες επιγραφές: γκρέμιζε συστηματικά τοίχους και τείχη, αρχαία ή Βυζαντινά, και αφού κατέγραφε το υλικό του, θρυμμάτιζε κυριολεκτικά τις επιγραφές, ώστε να μην μπορεί κανείς νεώτερος να τις αντιγράψει. Άλλοι μελετητές πιστεύουν ότι  στην πραγματικότητα οι επιγραφές που παρουσίαζε ήταν ψεύτικες και γιατί έτρεμε μήπως αποκαλυφθεί ότι δεν είναι παρά ένας κοινός πλαστογράφος στον επιστημονικό τομέα της παλαιογραφίας.

Στις επιστολές του αναφέρει:

Για την Τροιζήνα: “Κατέστρεψα ό,τι είχε μείνει από την οχύρωση και από τους ναούς”  “Δεν γνωρίζω άλλους ταξιδιώτες πριν από μένα που να τόλμησαν να καταστρέψουν πύργους και άλλα μεγάλα κτίσματα”.

Για την Σπάρτη:”Η Σπάρτη είναι η πέμπτη πόλη που κατέστρεψα. Τώρα καταπιάστηκα με την κατεδάφιση των βαθύτερων θεμελίων του ναού του Απόλλωνα. Θα κατέστρεφα και άλλους ναούς αν μου επιτρεπόταν. Τον πύργο τον κατέστρεψα ολοσχερώς”.

“Για περισσότερες από 30 μέρες, 40-60 εργάτες καταστρέφουν την πόλη της Σπάρτης. Μου έχουν μείνει ακόμα τέσσερις πύργοι που πρέπει να καταστρέψω. Προς το παρόν είμαι απασχολημένος με την καταστροφή των τελευταίων αρχαίων μνημείων της Σπάρτης. Καταλαβαίνετε πόσο χαίρομαι. Μαντινεία, Στυμφαλία, Παλλάδιον, Τεγέα, Νεμέα και Ολυμπία θα άξιζε επίσης να ισοπεδωθούν. Έχω ταξιδέψει αρκετά, αναζητώντας τις αρχαίες πόλεις αυτής της περιοχής και έχω καταστρέψει μερικές από αυτές. Μεταξύ αυτών είναι η Τροιζήνα, η Ερμιόνη, η Τίρυνς, η μισή ακρόπολη του Άργους, η Φλιασία και ο Φενεός.  Επί έξι εβδομάδες ασχολήθηκα με την ολική καταστροφή της Σπάρτης, γκρεμίζοντας τείχη, ναούς και μην αφήνοντας λίθο επί λίθου, καθιστώντας το μέρος αυτό αγνώριστο για το μέλλον ώστε να μπορέσω εγώ να το κάνω διάσημο ξανά. Έτσι θα δοξαστούν οι εξερευνήσεις μου. Δεν είναι σπουδαίο αυτό;”

“Όταν θα καταστρέψω ολοκληρωτικά τη Σπάρτη και τις Αμύκλες, θα πάω στο Ναύπλιο για λίγη ανάπαυση. Από κει θα μπορέσω να μπαρκάρω για την επιστροφή στη Γαλλία. Τώρα είμαι απασχολημένος με την καταστροφή του ναού του Απόλλωνα στις Αμύκλες. Βρίσκω κάθε μέρα θαυμαστά πράγματα. Δεν μετανιώνω.»

Κλήθηκε να επιστρέψει στη Γαλλία και έτσι η Αρχαία Ολυμπία γλύτωσε την καταστροφή. Δέχτηκε δριμύτατη επίθεση από τους πνευματικούς κύκλους. Τον αποκάλεσαν «βάνδαλο», διέψευσαν την εγκυρότητα των πληροφοριών και των επιγραφών που συνέλεξε, ακριβώς επειδή δεν είχαν σωθεί τα πρωτότυπα.

Το υλικό που συνέλεξε και εκατοντάδες επιστολές του, φυλάχθηκαν στη Βασιλική Βιβλιοθήκη του Παρισίου, χωρίς να τους δώσει κανείς σημασία. Η τιμωρία του Φουρμόντ ήταν η απαξίωση του έργου του και η προσωπική περιφρόνηση. 

Απεβίωσε στις 5 Φεβρουαρίου 1746. Αδελφός του ήταν ο Ετιέν Φουρμόν (Étienne Fourmont, 1683-1745).

Ο Fourmont παραμένει ακόμα και σήμερα ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, τόσο για την πραγματικά επιστημονική προσφορά του, όσο και για την καταστροφή που επέφερε στα μνημεία.