Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
ΕΠΟΧΗ
ΝΑΥΠΛΙΟ 1834 – 1835
- ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ
Το πρώτο φύλλο της Εποχής κυκλοφόρησε στο Ναύπλιο, με ημερομηνία 27 Σεπτεμβρίου / 9 Οκτωβρίου 1834, εγκαινιάζοντας την (βραχύχρονη) έκδοση μιας ακόμη εφημερίδας τα πρώτα χρόνια της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους.
Η Εποχή κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη και Κυριακή. Ήταν τετρασέλιδη και είχε διαστάσεις 42Χ29,5 εκ. στην ελληνική και γαλλική γλώσσα.
Η συνδρομή ήταν 8 δίστηλα το χρόνο για το εσωτερικό και 9 δίστηλα για το εξωτερικό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εφημερίδας, «αι συνδρομαί γίνονται εν Ναυπλίω εις το τυπογραφείον του Ερμού, εντός του Κράτους εις τους επιστάτας των Ταχυδρομείων και εκτός εις τους κ.κ. Προξένους της Ελλάδος». Αριθμό ή ονόματα συνδρομητών δεν έχουμε. Είναι σίγουρο πως η Εποχή έφθανε στην Ανδρίτσαινα και τις Κυκλάδες, όπως μας πληροφορεί δηκτικά ο Σωτήρ (άλλη εφημερίδα της εποχής) ενώ σε απάντηση του η Εποχή βεβαιώνει ότι φύλλα της αποστέλλονταν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο.
- ΥΛΗ
Η ύλη της είναι χωρισμένη σε τρεις ενότητες: το κύριο άρθρο, τις εξωτερικές και τις εσωτερικές ειδήσεις. Σε πολλά φύλλα δημοσιεύονται επίσης επιστολές αναγνωστών – συνδρομητών, ενώ μια στήλη που τείνει να γίνει μόνιμη για ένα διάστημα καλύπτουν οι «υποθετικοί διάλογοι», χρονογραφήματα, θα λέγαμε, σε διαλογική μορφή.
Μόνιμο αντικείμενο σχολιασμού αποτελεί η οργάνωση του στρατού. Η Εποχή ανοίγει τις στήλες της στους παραπονούμενους Έλληνες στρατιωτικούς «δια να γνωρίση η Κυβέρνησις το πνεύμα και τας διαθέσεις του Έθνους». Οι Έλληνες αξιωματικοί παραπονούνται, γιατί έχουν παραμεριστεί από τους Βαυαρούς και βρίσκονται σε κακή οικονομική κατάσταση, αν και οι πιο πολλοί από αυτούς είχαν λάβει μέρος στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Πολλές εσωτερικές ειδήσεις αναφέρονται στις προαγωγές στρατιωτικών ή στις δίκες και στις καταδίκες τους.
- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ & ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ
Η Εποχή εκδίδεται κατά τη δεύτερη περίοδο της Αντιβασιλείας, περίοδο ιδιαιτέρως ταραγμένη, καθώς χαρακτηρίζεται από τη διαμάχη του προέδρου της Αντιβασιλείας Άρμανσμπέργκ και του υπουργού των Εσωτερικών Ι. Κωλέττη. Ο Άρμανσμπεργκ έχει ήδη παραμερίσει τα άλλα μέλη της Αντιβασιλείας και στην προσπάθειά του α ισχυροποιήσει την θέση του παύει να υποστηρίζει το γαλλικό κόμμα, που τον πρώτο καιρό ενισχυόταν από τους Βαυαρούς. Το πολιτικό αυτό πλαίσιο, έτσι αδρά χαραγμένο, επιτρέπει να κατανοήσουμε καλλίτερα τις θέσεις της Εποχής.
Η Εποχή αναγνωρίζει ως υπέρτατη αρχή τον βασιλέα. Στην αρχή η στάση της είναι συγκρατημένη απέναντι στην Αντιβασιλεία. Με τον καιρό γίνεται πιο απαιτητική, αλλά πάντα μέσα στα πλαίσια του σεβασμού προς τον «κηδεμόνα της Κυβερνήσεως νούν».
Τα βέλη της στρέφονται προς το «ενεστώς Υπουργείον». Μόλο που οι υπουργοί είχαν στην πραγματικότητα πολύ περιορισμένες εξουσίες, σ’ αυτούς αποδίδει η Εποχή σχεδόν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για τη δυστυχία του τόπου. Την περίοδο που κυκλοφορεί η Εποχή, επικεφαλής του «Υπουργείου» είναι ο Κωλέττης και μέλη του επιφανή στελέχη του γαλλικού κόμματος.
- ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
Ο πολιτικός προσανατολισμός της Εποχής είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Αν για τις άλλες εφημερίδες της περιόδου εκείνης έχουμε αρκετές πληροφορίες, με βάση τις οποίες θα μπορούσαμε να υποθέσουμε το στίγμα τους, για την Εποχή οι ειδήσεις είναι εξαιρετικά λίγες.
Ο συντάκτης της επανειλημμένως τονίζει ότι η εφημερίδα του δεν είναι όργανο κανενός κόμματος. Κατά τη γνώμη όμως των άλλων εφημερίδων, η Εποχή είναι φιλοκαποδιστριακή.
- ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ
Θέση χαρακτηριστική της Εποχής είναι ότι τη διακυβέρνηση πρέπει να αναλάβουν νέοι και μορφωμένοι άνθρωποι.
Κατά την Εποχή δεν είναι μόνο οι αρχηγοί των κομμάτων και το «Υπουργείον» – εδώ επισημαίνεται η πολιτική της αντίθεση με την Κυβέρνηση ως αποτελούμενη από μέλη ενός συγκεκριμένου κόμματος – αλλά και «το πλήθος των παρασίτων και των μισθωτών» που τους ακολουθούν. Θεωρεί ότι η γενεσιουργός αιτία των φατριών είναι τα μεμονωμένα συμφέροντα, γι’ αυτό και αποβαίνουν εξαιρετικώς επιβλαβείς για ένα έθνος, που έχει ακόμα «εντελείς θεσμοθεσίας» και «νομίμως διαμεριζομένην Κυβέρνησιν».
Η Εποχή καταδικάζει κατηγορηματικά την ύπαρξη των φατριών.
Αξιοσημείωτη είναι ακόμη η θέση της για το Σύνταγμα. «Ούτω το Σύνταγμα και η μέλλουσα της Ελλάδος ευδαιμονία στερεούται επί ακλονήτων βάσεων, άνευ τούτου παν Σύνταγμα θέλει είσθαι αντικείμενον πολύτιμον εμπεπιστευμένον εις νηπίων χείρας».
Η στάση της Εποχής απέναντι στα γεγονότα της Μεσσηνίας και της Γορτυνίας είναι καταρχήν μετριοπαθής. Πίστευε ότι οι επαναστάτες έπρεπε τουλάχιστον να περιμένουν τα αποτελέσματα της αλλαγής στην Αντιβασιλεία. Αργότερα γίνεται πιο σκληρή αλλά ζητάει την απονομή της δικαιοσύνης και κρίνει τους πρωταιτίους άξιους του οίκτου μάλλον παρά της οργής της Κυβέρνησης.
Απαραίτητη θεωρείται εξ’ άλλου η διανομή των εθνικών γαιών στους ακτήμονες. Τέλος συνιστάται η λελογισμένη χρήση του δανείου που οι Δυνάμεις χορήγησαν στην Ελλάδα.
Η Εποχή είναι αντίθετη προς το χωρισμό της Ελληνικής Εκκλησίας από το Πατριαρχείο. Δεν παραλείπει, επίσης, να σχολιάσει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, χαρακτηρίζοντας την άκαιρη και επιζήμια για το Ναύπλιο.
- ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΚΔΟΣΗΣ
Η εφημερίδα αν και προσπαθεί να κρατήσει μια πολιτική γραμμή ουδέτερη και ορθολογική εντούτοις εκφράζει απόψεις που πλησιάζουν αυτές του Καποδιστριακού κόμματος. Το οποίο έχει ασφαλώς πάψει να έχει απτό πολιτικό αντίκρυσμα. Το κόμμα των Ναπαίων είναι ουσιαστικά διαλυμένο αυτήν την περίοδο.
Έτσι η Εποχή, όντας στην πραγματικότητα έξω από το πολιτικό παιχνίδι, έχει τη δυνατότητα και την ψυχραιμία να παρατηρεί και να σχολιάζει «αντικειμενικά» τα γεγονότα. Και να διεκδικεί αυτήν την «αντικειμενικότητα» ως στοιχείο της σωστής δημοσιογραφίας.
Η στάση της αυτή ίσως της στοίχισε βραχύχρονη κυκλοφορία και περιορισμένη απήχηση σε συνθήκες ιδιαιτέρως οξυμένων αντιθέσεων.
Η εφημερίδα διακόπτει την έκδοσή της για οικονομικούς λόγους στις 21 Μαρτίου / 2 Απριλίου 1835, αφού κυκλοφόρησαν 47 φύλλα.
ΤΟΝΙΑ ΚΙΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ