Η Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα υπαγορεύτηκε από την αποτυχία που σημείωσε η μεγάλη ιταλική εαρινή επίθεση και από την άλλη η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, που θα μπορούσαν έτσι να απειλήσουν τα μετόπισθεν στην επικείμενη επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ.
Η εισβολή αυτή ξεκίνησε στις 6 Απριλίου του 1941 και ολοκληρώθηκε δύο μήνες αργότερα. Με την προώθηση των Γερμανικών δυνάμεων οι συμμαχικές δυνάμεις υποχωρούσαν. Αρχικά από το Βόλο, αργότερα από τον Πειραιά διαρκώς αμυνόμενοι. Στις 21 Απριλίου πάρθηκε η οριστική απόφαση για την απομάκρυνση των κοινοπολιτειακών δυνάμεων στην Κρήτη και την Αίγυπτο.
5.200 άνδρες, οι περισσότεροι από τους οποίους άνηκαν στην 5η Νεοζηλανδική Ταξιαρχία αναχώρησαν το βράδυ της 24ης Απριλίου από το Πόρτο Ράφτη της Ανατολικής Αττικής, ενώ η 4η Νεοζηλανδική Ταξιαρχία παρέμεινε για να καλύψει τον στενό δρόμο προς την Αθήνα, ο οποίος πήρε το όνομα «Εικοσιτετράωρο Πέρασμα» (24 Hour Pass) από τους Νεοζηλανδούς. Στις 25 Απριλίου οι λίγες μοίρες της RAF αναχώρησαν από την Ελλάδα (ο ντ’ Άλμπιακ μετέφερε το αρχηγείο του στο Ηράκλειο της Κρήτης) και περίπου 10.200 Αυστραλοί στρατιώτες εκκενώθηκαν από το Ναύπλιο και τα Μέγαρα.
2.000 άνδρες έπρεπε να περιμένουν έως τις 27 Απριλίου καθώς το Ulster Prince προσάραξε σε αβαθή νερά κοντά στο Ναύπλιο. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι η εκκένωση πραγματοποιούνταν και από λιμάνια της ανατολικής Πελοποννήσου.
Άλλοι μέσω του ‘Αργους κατευθύνθηκαν στην Καλαμάτα για να εκκενώσουν την Πελοπόννησο.
Μέχρι τις 30 Απριλίου η εκκένωση των περίπου 50.000 [175] στρατιωτών είχε ολοκληρωθεί, όμως δέχθηκε βαριά πλήγματα από τη γερμανική Λουφτβάφε, η οποία βύθισε τουλάχιστον 26 πλοία φορτωμένα με στρατιώτες. Οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν στην Καλαμάτα περίπου 7-8.000 στρατιώτες από την Κοινοπολιτεία και τη Γιουγκοσλαβία, οι οποίοι δεν πρόλαβαν να διαφύγουν, ενώ ελευθέρωσαν πολλούς Ιταλούς αιχμαλώτους από στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου.
Το καλοκαίρι του 1978, καθώς κολυμπούσα έξω από το λιμάνι του Ναυπλίου, διέκρινα στο βυθό ότι κάτι έμοιαζε με μέρος από γέφυρα πλοίου. Ο Blue Guide αναφέρει την υποχώρηση βρετανικής Anzac τον Απρίλιο του 1941 από την Ελλάδα. Αργότερα, έγραψα σε κορυφαίες εφημερίδες στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, ρωτώντας εάν κάποιος θυμάται κάτι από το Ναύπλιο. Αυτή η δημοσίευση αποτελείται από αποσπάσματα από τις δεκάδες επιστολές που έλαβα για εκείνες τις ημέρες.
Jack Underwood, 1st. Aust. Corps Salvage Unit, Wollogong, NSW:
Στην εκκένωση από το Ναύπλιο στις 25 Απριλίου, 1941 ήμουν μόλις 20 ετών … Τότε κρατούσα ημερολόγιο, δυστυχώς ήμουν αρκετά απασχολημένος στο Ναύπλιο και τα γεγονότα για εκείνες τις ημέρες είναι σε λίγες κακογραμμένες σειρές…
Μου ανατέθηκε το καθήκον της καταστροφής (ανατροπή σε γκρεμό) φορτηγών, αυτοκίνητων, ποδηλάτων, κ.λπ., τα οποία έφταναν ωριαία από το προσωπικό τους, κάθε περιγραφής και χώρας.
Για ένα παιδί που το μόνο που είχε ήταν ένα ποδήλατο, ράγιζε η καρδιά μου με τέτοια καταστροφή.
Οι καταστροφές συνεχίστηκαν όλη την ημέρα και οι βομβαρδισμοί ήταν αρκετά σταθεροί, οι δε απώλειες δημιουργούσαν εκπληκτικό φως.
Απλώς έγραψα στο ημερολόγιο “bloody Stukas again!” … θυμάμαι έρχονταν πίσω από το βράχο…
Θυμάμαι πολύ καλά πως είχε ανατεθεί σε ομάδα υπό την κάλυψη του σκότους, να κινηθεί βορειότερα, στο Άργος (από το Ναύπλιο). . .
Μας είπαν ότι το πλοίο μας ήταν το Ulster Prince. Θυμάμαι καθώς το πλοίο προχωρούσε λοξά προς το κόλπο με φρίκη το είδα να ναυαγεί από ένα βομβαρδιστικό που το στόχευε…
Το πλοίο καίγεται όλη τη νύχτα φωτίζοντας όλη την περιοχή.
Στις πρώτες πρωινές ώρες του ήρθε το Glenearn και επιβιβαστήκαμε στις βάρκες που μας μετέφεραν έξω από τον κόλπο. Μία από τις βάρκες χτυπήθηκε από ένα αντιτορπιλικό και βυθίστηκε με πολλές απώλειες. Η δική μας έφθασε στο πλοίο, αλλά η επιβίβαση ήταν άτακτη με πολλούς από μας να κάνουμε βουτιά στην προσπάθεια να αναβούμε στο πλοίο. . . . Να προσθέσω παρεμπιπτόντως, μαζί μου ήταν και ο πατέρας μου, ο οποίος ισχυριζόταν ότι είναι ο μεγαλύτερος αδελφός μου!
Καταστρέφοντας τον εξοπλισμό στο Ναύπλιο
Jim Roberts, Manly West, Queensland
Ήμουν στην οπισθοφυλακή κατά την αποχώρηση μας από την Ελλάδα, φθάνοντας στο Άργος. . . ένα θλιβερό θέαμα συνάντησαν τα μάτια μας, το πλοίο με το οποίο ήταν να διαφύγουμε φλεγόταν, είχε πληγεί από τα γερμανικά βομβαρδιστικά. . . ταξιδέψαμε στην Καλαμάτα και περιμέναμε, όπως είχαμε λάβει ένα ραδιοσήμα, το πλοίο που θα μας πάρει από εκεί. Τις πρώτες πρωινές ώρες , είδαμε ένα φως που έρχεται από τη θάλασσα και αυτό ήταν ένα αντιτορπιλικό. Ο αδελφός μου και εγώ ήμασταν δύο από τους τελευταίους στρατιώτες που επιβιβαστήκαμε στο Dilwara. Όπως μάθαμε μετά τον πόλεμο ένας φίλος μας συνελήφθη μισή ώρα αφού φύγαμε.
Νεο Ζηλανδοί στρατιώτες στο Ναύπλιο
Michael Stark-Brown, 2nd NZEF, Aukland, NZ
. . . Η διαδρομή μας ήταν νότια από την πόλη των Τρικάλων, ανατολικά με τη Λάρισα, νοτιοανατολικά με το Βόλο, στη συνέχεια, νοτιοδυτικά προς Λαμία . Η διαμονή μας δεν ήταν πολύ περισσότερο από μια εβδομάδα…
…Το 25ο Τάγμα Maori σε μια νύχτα μέσω Ελευσίνας και Κορίνθου έφθασε στο Ναύπλιο, περπάτησε στο Τολό και αποβιβάστηκε το βράδυ. Εμείς κρυφθήκαμε σε ένα πευκοδάσος στο σκοτάδι και στη συνέχεια πίσω στην Κόρινθο για να ενωθούμε με το τάγμα οπισθοφυλακής. Επιστροφή στο Ναύπλιο, η πιο έντονη ανάμνηση που έχω ήταν το πόσο γρήγορα οι Έλληνες αγρότες πήραν οτιδήποτε κινιόταν πριν αρχίσουμε να καταστρέφουμε οχήματα. Τα βαρέα οχήματα, όπως φορτηγά σε επισκευή ρίχνονταν από ένα γκρεμό στη θάλασσα, τα υπόλοιπα χρησιμοποιήθηκαν μέχρι να γίνουν κομμάτια και όλοι είπαν ότι ήταν ένα χάος. Περίπου στις δύο τα ξημερώματα στις 25 Απριλίου αποβιβαστήκαμε στο Glengyle και μετά από ένα αρκετά κουραστικό ταξίδι στη θάλασσα φθάσαμε στο κόλπο της Σούδας.
. . . Στο φαγητό, τρεφόμασταν πολύ καλά κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της υποχώρησης τρεφόμασταν σαν άρχοντες. Είχαμε μεγάλες αποθήκες τροφίμων στην περιοχή μας και μας είπαν να πάρουμε για τους εαυτούς μας πριν καταστραφούν. . . . ήταν μάλλον ένα τυχερό παιχνίδι. . . . Κατάλαβα αργότερα αρκετοί Έλληνες πυροβολήθηκαν από τους Γερμανούς γιατί είχαν στην κατοχή τους τροφίμα που είχαν πάρει από τις αποθήκες. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι που συναντήσαμε ήταν πολύ πεινασμένοι, ακόμη και πριν προσγειωθούμε εκεί. Δεν ήταν ασυνήθιστο για τις γυναίκες να προσφέρουν τον εαυτό τους ή ακόμα και τις κόρες τους στα στρατεύματα σε αντάλλαγμα για τα τρόφιμα. Το τσάι ήταν το ακριβότερο των βασικών προϊόντων και δεύτερες ακολουθούσαν οι κονσέρβες βοείου κρέατος…
Ex. Sgt. R. J. Corbett, Brisbane, Queensland:
Έφυγα από την Αθήνα σε ένα μικρό κομβόι στις 23 Απριλίου και αφού περάσαμε τον Ισθμό της Κορίνθου έφθασα κατά το βομβαρδισμό στο μικρό λιμάνι του Άργους. Ήμασταν με λίγο ύπνο – και ξεκούραστα όλη μέρα – η 24η – σε τεταμένη γερμανική δραστηριότητα από αέρα.
Τα μεσάνυχτα είχαμε εντολή να συγκεντρωθούμε στην άκρη της προβλήτας και να μπούμε σε μικρές βάρκες προς την πλευρά του κάστρο Stirling* (πιστεύω ότι ήταν το όνομα *) και να σκαρφαλώσουμε στο πλοίο. . . Θυμάμαι ψωμί και καφέ και ένα μακρύ ύπνο μέχρι το ξημέρωμα. Ένα βαρύ όπλο AA τοποθετημένο στο κατάστρωμα άρχισε να πυροβολεί … Πήδηξα πάνω και είδα ότι ήμασταν μέρος μιας νηοπομπής από πολλά πλοία του Βασιλικού Ναυτικού – 2 από τα 3 αεροσκάφη χτυπήθηκαν και προχωρήσαμε στη θάλασσα. Τα νέα ήταν ότι ήμασταν στο δρόμο για την Αίγυπτο. Ωστόσο – μετά τη διέλευση από την Κρήτη, καταλαβαίνω το πλήρωμα προσφέρθηκε να πάει πίσω στην Ελλάδα για να πάρει επιπλέον στρατεύματα. Ήταν 25 Απριλίου. . . . Το πλοίο γύρισε πίσω και μας αποβίβασε στη Κρήτη στο κόλπο της Σούδας.
