Βιομηχανικές & βιοτεχνικές εγκαταστάσεις

στις αρχές του 20ου αιώνα

στο Ναύπλιο και το Άργος

Περί τα τέλη του 19ου αιώνα η χώρα είχε πραγματικά πτωχεύσει. Το «δυστυχώς επτωχεύσαμε» του Τρικούπη είναι γνωστό. Και όμως αμέσως μετά και  κυρίως τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα παρατηρήθηκε μία σημαντική ανάπτυξη, μία ανάπτυξη σε όλους τους τομείς. Συγκεκριμένα, Το 1921, τα σύνορα της Ελλάδας είχαν επεκταθεί, βόρεια στην Μακεδονία & Θράκη, ανατολικά στην Μικρά Ασία και βορειοδυτικά στην Ήπειρο και την Βόρεια Ήπειρο. Ήδη ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος επανήρθε και η εκστρατεία στην Μικρά Ασία καλά κρατεί. Τα χειρότερα θα έρθουν τον επόμενο χρόνο.

Η Πελοπόννησος, που ανήκε στην «Παλιά Ελλάδα», και ειδικότερα ο χώρος που αντιστοιχεί στα όρια της σημερινής Περιφέρειας Πελοποννήσου, απαρτιζόταν από τους νομούς:

• Τον Νομό Αργολιδοκορινθίας, με έκταση 4.650 τετρ. χλμ, πληθυσμό 149.866 κατοίκους, έναν Δήμο (πρώην) Ναυπλιέων και 177 κοινότητες.

• Τον Νομό Αρκαδίας με έκταση 4.330 τετρ. Χλμ., πληθυσμό 147.972 κατοίκους, έναν Δήμο (Δήμο Τριπόλεως) και 215 κοινότητες.

• Τον Νομό Μεσσηνίας, με έκταση 9.165 τετρ. Χλμ., πληθυσμό 215.542 κατοίκους, έναν Δήμο (Δήμο Καλαμάτας) και 264 κοινότητες.

• Τον Νομό Λακωνίας, με έκταση 5020 τετρ. Χλμ., πληθυσμό 136.280 κατοίκους, έναν Δήμο (Δήμο Σπαρτιατών) και 180 κοινότητες.

Το Ναύπλιο, πρωτεύουσα του νομού Αργολιδοκορινθίας (της Αργολίδας σήμερα), είχε το 1921 5.404 κατοίκους και σύμφωνα με τον Επαγγελματικό οδηγό του Ιγγλέση:

«……Κείται εν τω μυχώ του Αργολικού κόλπου επί μικράς βραχώδους χερσονήσου

συνδεομένης μετά ξηράς διά στενής λωρίδος……..Το Ναύπλιον υπήρξε η πρώτη

πρωτεύουσα της Ελλάδος (μετά την εν Αιγίνη προσωρινήν τοιαύτην) μέχρι του 1830

ως έδρα του Κυβερνήτου Ι. Καποδίστρια και του Βασιλέως Όθωνα από του 1833 –

1835….»

Το Ναύπλιο συνδέεται «μετ’ Αθηνών ώρ. 28.30’ διά του σιδηροδρόμου ΣΠΑΠ….» και

αποτελεί, το 1921, το βασικό εξαγωγικό και εισαγωγικό λιμάνι, τόσο του Αργολικού

πεδίου όσο και της ευρύτερης ενδοχώρας.

Δυτικά του Ναυπλίου, αναπτύσσεται η πόλη του Άργους, (η αρχαιότερη πόλη κατά τους Αργείους) που το 1921 είχε 9.868 κατοίκους.

Οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες που υπήρχαν και δραστηριοποιούνταν στο

Ναύπλιο και το Άργος κατά το έτος 1921, σύμφωνα με τον οδηγό της Ελλάδας του

Ν.Γ. Ιγγλέση (έκδοση 1921) φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα 3.

Όπως φαίνεται από τον παραπάνω Πίνακα 3, στα κύρια αστικά κέντρα του

Αργολικού πεδίου, εκτός από τις συνήθεις δραστηριότητες που εμφανίζονται και στις

λοιπές πόλεις της περιφέρειας Πελοποννήσου (ελαιοτριβεία, μεταξοκλωστήρια,

σαπωνοποιεία, βυρσοδεψεία κλπ) συναντάμε βιομηχανίες κονσερβών, μια

δραστηριότητα που έχει να κάνει με την επεξεργασία και αξιοποίηση των προϊόντων 

του εύφορού Αργολικού κάμπου.

Σημαίνουσα θέση, στην δραστηριότητα αυτή κατέχει η γνωστή εταιρεία KYKNΟS ,

που είναι και η πρώτη κονσερβοποιία στην Ελλάδα. Ξεκίνησε τη λειτουργία της το

1911 σε ένα κτήμα στην Ασίνη Αργολίδος από τα αδέλφια Μιχαήλ και Κωστή

Μανουσάκη. Εκεί παρασκεύασαν στα πρώτα 1000 κουτιά ολόκληρες τομάτες και σε

άλλα τόσα τοματοπολτού.

Το Δεκέμβριο του 1914, και ενώ έχει ξεσπάσει πόλεμος, η παραγωγή αυξήθηκε στα

100.000 με την χρηματοδότηση της οικογένειας Παπαντωνίου.

Κάτω από συνθήκες εξαιρετικά αντίξοες συντάχθηκε, το 1915, το καταστατικό της

πρώτης στα Βαλκάνια “Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρίας Κονσερβών”. Με την ίδρυση

αυτής της Βιομηχανίας ανοίχτηκαν νέοι ορίζοντες στην επεξεργασία και συντήρηση

των αγροτικών προϊόντων της χώρας μας, μεγάλο μέρος των οποίων σάπιζε, μέχρι

τότε, στα χωράφια. Η ΚΥΚΝΟS πραγματοποιεί τις πρώτες της εξαγωγές σε Ευρώπη

και ΗΠΑ.

Το 1928 η ΚΥΚΝΟS ίδρυσε το δεύτερο εργοστάσιό της στην Αργολίδα και

εγκατάστησε τους πρώτους ταχυσυμπυκνωτές στην Ελλάδα.

Το 1960 αγόρασε το εργοστάσιο Αργολική που λειτουργούσε στην Αργολίδα.

Το 1963 ίδρυσε το τέταρτο εργοστάσιό της στα Σαβάλια Ηλείας με αποτέλεσμα

να ευνοήσει την συγκέντρωση βιομηχανιών στην περιοχή που αξιοποιούν την τοπική

παραγωγή τομάτας.

Το 2002-2003 η Εταιρία μετεγκατέστησε όλη την παραγωγική της δραστηριότητα και

το διανεμητικό της κέντρο στο εργοστάσιο των Σαβαλίων Ηλείας,τον τόπο

παραγωγής της πρώτης ύλης.

ΠΗΓΗ

Βιομηχανικές & βιοτεχνικές εγκαταστάσεις στις αρχές του 20ου αιώνα
στις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας Πελοποννήσου.

Γιώργος Γιαξόγλου
Αρχιτέκτονας Ε.Μ.Π