ΒΙΟΙΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΩΘΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ ΕΛΘΟΝΤΩΝΚΛΗΡΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΑΜΕΝΩΝ
ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΝΤΕΣ ΜΕΝ ΥΠΟ

ΦΩΤΙΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ Η ΦΩΤΑΚΟΥ
ΠΡΩΤΟΥ ΥΠΑΣΠΙΣΤΟΥ ΤΟΥ Θ. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

ΕΚΔΟΘΕΝΤΕΣ ΔΕ ΥΠΟ
ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Π. Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ
1888

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ

Τοὺς παραλειφθέντας εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Σ. Τρικούπη ἐπισήμους ἄνδρας ὅλης τῆς Πελοποννήσου καὶ τοὺς ἔξωθεν εἰς αὐτὴν ἐλθόντας πολιτικοὺς, στρατιωτικοὺς καὶ κληρικοὺς, οἵτινες ὑπηρέτησαν καὶ ἠγωνίσθησαν λόγῳ καὶ ἔργῳ κατὰ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα τῆς ἐπαναστάσεως ἀποφασίσαμεν καὶ ἐπιχειροῦμεν νὰ μνημονεύσωμεν ἡμεῖς, ἀναφέροντες ἐν συνόψει τὰ ὀνόματα, τὴν πατρίδα, ὅσων γνωρίζομεν, καὶ τὰς πράξεις των. Ὅλοι λοιπὸν οἱ ἄνδρες τοὺς ὁποίους θὰ μνημονεύσωμεν ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν σκοπὸν εἶχον καὶ μίαν καὶ τὴν αὐτὴν γνώμην. Οὔτε ὁ μικρὸς ἐδύνατο νὰ κάμῃ τὶ χωρὶς τὸν μεγάλον οὔτε ὁ μεγάλος χωρὶς τὸν μικρὸν, διότι οὕτω πῶς ἦσαν κατηχημένοι καὶ διωργανωμένοι, ὥστε κατ᾿ ἀρχὰς κανεὶς ἐξ αὐτῶν δὲν ἐδύνατο νὰ ἐξέχῃ. Ὅλοι δὲ ἔθεσαν τὸν ἑαυτόν των εἰς μίαν καὶ τὴν αὐτὴν τάξιν καὶ ἀγαπῶντο ὡς ἀδελφοί. Ὅστις δὲ ἤθελε νὰ ἐνεργήσῃ τὶ ὑπὲρ τοῦ μελετωμένου σκοποῦ ἀμέσως τὸ ἐκοινοποίει εἰς πάντας τοὺς ἀδελφοὺς, καὶ τοῦτο ἐγίνετο μεταξύ των μὲ τὴν μεγαλειτέραν ταχύτητα καὶ προθυμίαν.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟΥ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΑΚΡΥΠΟΥΚΑΜΙΣΟΣ
Ὑπῆρξε πολιτικὸς, γενόμενος πληρεξούσιος τῶν
Ἐθνοσυνελεύσεων, ὑπηρετήσας οὕτω τὴν πατρίδα.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Λιγουριὸ καὶ
ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου.

Ὑπῆρξε καὶ γερουσιαστὴς, καὶ ἐθυσίασε
δεόντως κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Δράμαλη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΑΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
Οὗτος καταγόμενος ἀπὸ τοῦ Μιστρᾶ, μετέβη εἰς
τὴν νῆσον Ὕδραν, ἐκεῖ κατοικήσας καὶ ἐμπορευόμενος
πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως. Ὑπῆρξε δὲ συνεταῖρος τοῦ
Ἀντωνίου Οἰκονόμου μετὰ τὴν ἐπανάστασιν τῆς
περιφήμου Ὕδρας, καὶ κατόπιν ἐβοήθησε τὸν Νικολῆν
Σπηλιωτόπουλον διὰ τὴν σύστασιν τῆς καγγελαρίας
τοῦ Ἄργους.
Μετὰ ταῦτα μετέβη εἰς τὴν Ἀργολίδα καὶ
ἐπολιώρκει μετὰ τῶν λοιπῶν τὸ φρούριον τῆς Ναυπλίας.
Ἔλαβε δὲ καὶ μέρος εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τοῦ
Νικήτα Σταματελοπούλου ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς
Πελοποννήσου, διότι κατὰ μὲν τὰ Δραμαλικὰ ἐπολέμησε ἀπ᾿
ἀρχῆς μέχρι τέλους, κατὰ δὲ τὴν περίφημον μάχην
τῆς Ράχοβας, ὅπου ἐσκοτώθη ὁ Μουστάμπεης,
ἀρχηγούντων τοῦ Καραϊσκάκη καὶ Νικήτα
Σταματελοπούλου, ἐπίσης ὁ Ἀγαλλόπουλος ἐπολέμησεν.

ΚΡΑΝΙΔΙΟΝ

ΠΑΠΑ ΑΡΣΕΝΗΣ ΚΡΕΣΤΗΣ
Οὗτος ὁ ἥρως εὑρέθη εἰς πολλοὺς καὶ δεινοὺς
κινδύνους πολεμικούς. Καὶ κατ᾿ ἀρχὰς μὲν ὅτε ὁ Μουσταφᾶ

Κεχαγιᾶς, ἐρχόμενος εἰς τὴν Πελοπόννησον μὲ
δυνάμεις πρὸς βοήθειαν τῶν κλεισμένων Τούρκων τῆς
Τριπολιτσᾶς, διέβαινεν διὰ τῆς Ἀργολίδος, καὶ οἱ
εὑρεθέντες τότε εἰς τὸ Ἄργος Ἕλληνες ἠθέλησαν νὰ
συγκροτήσωσιν μάχην κατ᾿ αὐτοῦ ἔξωθεν τῆς πόλεως
κατὰ τὸν ποταμὸν Ξηριὰν, ὅπου ὑπάρχει τεῖχος
γενόμενον ἀπὸ τοὺς κατοίκους διὰ νὰ ἐμποδίζῃ τὴν ὁρμὴν
τοῦ ποταμοῦ, ὁ Παπᾶ Ἀρσένης καὶ λοιποὶ καπεταναῖοι
μετὰ τῶν λοιπῶν κατοίκων ὁπλοφόρων καὶ μὴ, διότι
δὲν εἶχον ὅλοι ὅπλα, ἐμαζεύθησαν ὅλοι ὄπισθεν τοῦ
τείχους τοῦ ποταμοῦ. Ἐπειδὴ δὲ τὸ τεῖχος τοῦτο
ἐβιάσθη γύρωθεν ἀπὸ τοὺς Ἀλβανοὺς πολεμιστὰς τοῦ
Κεχαγιᾶ πεζοὺς καὶ καβαλαραίους, καὶ ἕνεκα τούτου οἱ
Ἕλληνες ἐδόθησαν εἰς φυγὴν, καὶ οἱ μὲν ἄοπλοι καὶ
μέρος ἀπὸ τὰ γυναικόπεδα κατέφυγαν εἰς τοὺς Μύλους
τοὺς Ἀφεντικοὺς, ἐκ δὲ τῶν ἄλλων ἀνδρῶν καὶ
γυναικοπαίδων, οἱ μὲν ἀνέβησαν εἰς τὸ παλαιὸν φρούριον
τοῦ Ἄργους, οἱ δὲ εἰς τὸ γνωστὸν ἐκεῖ μοναστήριον
καὶ ἐκλείσθησαν, χωρὶς νὰ ἔχουν τροφὰς καὶ τὰ ἄλλα
ἀπολύτως ἀναγκαῖα, οἱ μὲν καταφυγόντες εἰς τὸ
φρούριον κατὰ τὴν πρώτην νύκτα ὅλοι ἔφυγαν ἐκεῖθεν,
τοὺς δὲ κλεισθέντας εἰς τὸ μοναστήριον οἱ Τοῦρκοι
στενὰ ἐπολιόρκησαν. Ὁ δὲ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶς
μαθὼν, ὅτι ὁ ἥρως Παπᾶ Ἀρσένης ἦτον ὁ καπετάνιος
τοῦ Κρανιδίου, καὶ ὁ πολιορκητὴς τοῦ Ναυπλίου,
ἐδυνάμωσε τὴν πολιορκίαν τοῦ μοναστηρίου, καὶ
παρήγγειλε πρὸς αὐτὸν νὰ ἔβγῃ ἔξω καὶ νὰ παραδοθῇ. Βλέπων
δὲ ὁ Παπᾶς, ὅτι τὸ μοναστήριον ἦτον δυσβάστακτον,
διότι, ὡς εἴπομεν, ἦσαν μέσα καὶ πολλὰ γυναικόπεδα,

καὶ τροφαὶ δὲν ὑπῆρχον, ἀφοῦ ἐνύκτωσε καλὰ, εἶπεν
εἰς τοὺς μείναντας νὰ παραδοθοῦν, μὴ δυναμένους νὰ
βαστάξουν, αὐτὸς δὲ ἐβγαίνει ἔξω τοῦ μοναστηρίου
κρατῶν γυμνὴν τὴν σπάθην εἰς τὰς χεῖράς του,
διασχίζει τὴν πολιορκίαν, καὶ οὕτω περᾷ διὰ μέσου τῶν
Ἀλβανῶν χωρὶς δι᾿ ὅλου νὰ πειραχθῇ.
Ἀναχωρήσαντος δὲ ἐκεῖθεν τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶ εἰς
Τριπολιτσᾶν, πάλιν ὁ Παπᾶς ἐσύστησε τὴν πολιορκίαν τοῦ
Ναυπλίου μὲ τοὺς συμπατριώτας του Κρανιδιώτας
καὶ ἄλλους, ἔχοντας τὴν ἀνατολικὴν τοῦ φρουρίου
πλευράν. Ἐκεῖ ἔμεινε πολιορκῶν καὶ πολεμῶν
ἀδιάκοπα.
Πρὸ δὲ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Δράμαλη, καὶ ὅταν οἱ
Πελοποννήσιοι ἐξῆλθον εἰς τὴν Στερεὰν ἀρχηγὸν
ἔχοντες τὸν Νικήταν, ὑπῆγε καὶ ὁ Παπᾶ Ἀρσένης κοντὰ
εἰς τὸν ἄλλον ἥρωα, καὶ εἰς τοὺς γενομένους πολέμους
κατὰ τὴν Στυλίδα καὶ Ἁγίαν Μαρίναν ἀνδραγάθησεν.
Ἀφοῦ δὲ ὁ Δράμαλης εἰσέβαλεν εἰς τὴν
Πελοπόννησον, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἀργολίδα, ὁ Παπᾶς εὑρέθη
τότε ἐκεῖ καὶ ἐπολέμει κατ᾿ αὐτοῦ. Κατὰ δὲ τὴν
ἐπιστροφὴν τοῦ Δράμαλη ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα εἰς τὴν
Κόρινθον, οὗτος εὑρέθη εἰς τὸν Ἅγιον Σώστην ὅπου
ἔγεινεν ἡ πρώτη μάχη. Ἔπειτα δὲ μείνας ἐκεῖ μὲ τὸν
Νικήταν ἐπολέμησαν καὶ οἱ δύω τὸν Δράμαλη εἰς τὸ
Ἁγιονόρι κατὰ τὴν περίφημον ἐκείνην μάχην. Μετὰ
δὲ ταῦτα ἔμεινε μαζὺ μὲ τὸν στρατηγὸν Νικήταν, καὶ
τοποθετηθέντες διαρκῶς εἰς τὸν Ἅγιον Σώστην
ἐπολέμουν τοὺς Τούρκους καὶ ἀπέκλειον αὐτοὺς κατὰ τὴν
Κόρινθον. Κατόπιν οἱ Τοῦρκοι τῆς κορίνθου θελήσαν

τες νὰ μεταφέρουν τροφὰς εἰς τὸ Ναύπλιον ἐνόμισαν
καλὸν νὰ περάσουν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Σώστην. Ἐπὶ
τούτῳ δὲ ἔστειλαν τοὺς πεζούς των καὶ διὰ νυκτὸς
ἐπολέμησαν καὶ ἐπῆραν τὰ ὄπισθεν τῆς θέσεως τοῦ Ἁγίου
Σώστη. Ἐκεῖ εὑρέθησαν, ὡς εἴπομεν, ὁ Νικήτας καὶ ὁ
Παπᾶ Ἀρσένης, ὅστις δυστυχῶς ἐφονεύθη, ὡς καὶ
ἄλλοι πολλοὶ Ἕλληνες. Ἀλλὰ τῶν Τούρκων μὴ
δυνηθέντων νὰ προχωρήσωσιν, ἡ μάχη ἔπαυσε. Τὴν δὲ
ἑπομένην ἡμέραν ἔγεινεν λαμπρὸς καὶ ἔνδοξος ὁ
ἐνταφιασμὸς τοῦ Παπᾶ Ἀρσένη ἀπὸ τὸν Θ. Κολοκοτρώνην
καὶ λοιποὺς καπεταναίους καὶ στρατιώτας Ἕλληνας,
καὶ ὁ τάφος του κεῖται πλησίον τοῦ Ἁγίου Σώστη.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΖΕΡΒΑΣ
Ὑπῆρξε πολιτικὸς καὶ στρατιωτικὸς, καὶ
παρευρέθη εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου. Ἐγένετο δὲ
καὶ γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ
Οὗτος ὀνομασθεὶς στρατηγὸς ὑπηρέτησε παντοῦ
καὶ καλῶς. Μάλιστα δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ
Ναυπλίου εὑρεθεὶς ἐκεῖ μὲ τοὺς συμπατριώτας του
Κρανιδιώτας ἐπολέμησε. Κατόπιν ἔλαβε μέρος εἰς τὰ
Δραμαλικὰ, καὶ τέλος ἐξῆλθεν καὶ ἔξω τῆς Πελοποννήσου
εἰς τὴν Ρούμελην μὲ τοὺς στρατιώτας του.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΡΓΟΥΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ
ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΠΕΡΟΥΚΑΙΟΙ
Καὶ ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Μπερουκαίων ὑπῆρξε
μία ἐκ τῶν ἐπισημοτέρων τῆς Πελοποννήσου. Ἐκ τῶν
τριῶν δὲ τούτων ἀδελφῶν, ὁ μὲν Ἰωάννης ἐφυλακίσθη
ὑπὸ τῶν Τούρκων εἰς Τριπολιτσᾶν μετὰ τῶν λοιπῶν
προὐχόντων καὶ ἀρχιερέων. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς
Τριπολιτσᾶς ἀποφυλακισθεὶς δὲν ἐπρόφθασε νὰ ὑπάγῃ
εἰς τὴν πατρίδα του τὸ Ἄργος, ἀλλὰ μόλις ἔφθασεν
εἰς τὸν Ἀχλαδόκαμπον ἀπέθανεν. Ὁ δὲ Δημήτριος
ἐχρημάτισε πληρεξούσιος παρὰ τῷ Σουλτάνῳ πρὸ τῆς
ἐπαναστάσεως, ὁ δὲ τρίτος ὁ Χαράλαμπος ἐγένετο
πληρεξούσιος τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων, γερουσιαστὴς τῆς
Πελοποννήσου, βουλευτὴς καὶ ὑπουργός. Αἱ ὑπὲρ τοῦ
ἀγῶνος ὑπηρεσίαι καὶ αἱ ἄλλαι θυσίαι τῆς οἰκογενείας
ταύτης εἶναι πασίγνωστοι.

ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΒΑΣ
Ἦτον ἰατρὸς, καὶ ἐκρατήθη καὶ οὗτος ἀπὸ τοὺς
Τούρκους εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν
τῆς πόλεως ἐλευθερωθεὶς ἐξεπλήρωσε τὸ πρὸς τὴν
πατρίδα χρέος του διὰ τῆς ἐπιστήμης του, καὶ ἄλλως
διότι ἐχρημάτισε πληρεξούσιος τῶν Συνελεύσεων καὶ
βουλευτής.

ΠΑΠΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΙ
Ἡ οἰκογένεια τῶν Παπαλεξαίων ἐσύγκειτο ἀπὸ
πέντε ἀδελφοὺς, οἵτινες ἐχρησίμευσαν κατὰ τὸν ἱερὸν
ἀγῶνα, ὑπηρετήσαντες στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς.
Μάλιστα δὲ ὁ Ἰωάννης ἐδείχθη καλὸς στρατιωτικὸς,
εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τοῦ στρατηγοῦ
Γενναίου Κολοκοτρώνη καθ᾿ ὅλον τὸν χρόνον τοῦ ἀγῶνος·
ὁ δὲ Νικόλαος ἦτον ἰατρὸς ἐπιστήμων ἄριστος, καὶ ὡς
τοιοῦτος πολὺ ἐχρησίμευσεν εἰς τὸν ἀγῶνα· ὁ δὲ
Σπῦρος ὑπῆρξε πάντοτε πληρεξούσιος εἰς τὰς Ἐθνικὰς
Συνελεύσεις, καὶ βουλευτής, καὶ εἰς πολλὰς ἄλλας
πολιτικὰς ὑπηρεσίας ὑπηρέτησε, χαίρων ὑπόληψιν ἀπὸ
ὅλους, ἀπέθανε δὲ γερουσιαστής.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΛΑΣΗΣ
Ἡ πολυμελὴς αὕτη οἰκογένεια τῶν Βλάσιδων
συνεισέφερεν ἐξ ἰδίων εἰς τὸν ἀγῶνα, καὶ πολιτικῶς
ὑπηρέτησαν αὐτόν. Ὁ δὲ Χρῆστος ὑπῆρξε
πληρεξούσιος τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων, βουλευτὴς καὶ
γερουσιαστής.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΑΤΡΟΣ
Καὶ οὗτος ἐφάνη πολὺ χρήσιμος ἐντὸς τοῦ Ἄργους.

ΝΕΖΟΣ
Οὗτος ὁ καπετάνιος ἐγένετο γνωστὸς διὰ τὰς

πρὸς τὴν πατρίδα ἐκδουλεύσεις του, διότι πάντοτε
ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ
Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη
ἐπολέμησε, καὶ συνετέλεσε καὶ αὐτὸς εἰς τὴν
καταστροφήν του.

ΚΑΚΑΝΗΣ
Οὗτος ὁ στρατιωτικὸς ὑπηρέτησε τὸν ἀγῶνα μὲ
πολὺν ἐνθουσιασμὸν καὶ γενναιότητα. Εὑρέθη δὲ εἰς
πολλὰς μάχας, εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, εἰς
τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη μάχας, καὶ ἰδίως εἰς τὴν τοῦ
Ἁγιονορίου. Ἔπεσε δὲ μαχόμενος μὲ τὸν
ἀρχιμανδρίτην Γρηγόριον Δικαῖον Φλέσαν κατὰ τὴν ἔνδοξον
μάχην εἰς τὸ Μανιάκι.

ΜΑΝΤΑΣ
Οὗτος ὁ καπετάνιος διέπρεψε κατὰ τὴν
πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ, ἀλλ᾿ ἔπεσε
μαχόμενος εἴς τινα μάχην κατὰ τῶν Τούρκων τοῦ
Ναυπλίου.

ΝΤΑΓΡΕΣ
Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Καρυαῖς τοῦ Ἄργους.
Ὁ καπετάνιος αὐτὸς ἐγένετο περίφημος διὰ τοὺς
στρατιωτικούς του ἀγῶνας, οἵτινες φαίνονται εἰς τὰ
ἀπομνημονεύματα, ἰδίως δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς
Τριπολιτσᾶς, καὶ τὴν μάχην τῆς Γράνας καὶ Καπνίστρας,

ὅπου ἐντὸς τῆς ἐκεῖ σπηλιᾶς καὶ ἐκινδύνευσε. Μετὰ δὲ
τὴν ἅλωσιν τῆς Τριπολιτσᾶς αὐτὸς καὶ οἱ περὶ αὐτὸν,
συνέλαβον τὸν Σωτῆρον Κουγιᾶν πρόκριτον τῆς
ἐπαρχίας ἐκείνης, καὶ τὸν ἐτιμώρησαν, διότι οὗτος, ὡς
ἔλεγον, ἦτο σύντροφος τῶν Τούρκων κατὰ τὸν χρόνον
τῆς πολιορκίας τῆς πόλεως, βασανιζόμενος δὲ ἀπὸ τὸν
Νταγρὲν ἀπέθανεν. Ἔλαβε δὲ μέρος καὶ εἰς ἄλλας
πολλὰς μάχας κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, τὴν
εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη καὶ ἀλλοῦ.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΩΚΡΗΣ
Οὗτος κατήγετο ἀπό τὴν πόλιν τοῦ Ἄργους.
Ἐπανελθὼν δὲ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν μετὰ τὴν
ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως παρουσιάσθη ὡς ἀρχηγὸς τῆς
Ἐπαρχίας Ἄργους, βοηθούμενος ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς
του καὶ λοιποὺς συγγενεῖς. Διέπρεψε δὲ κατὰ τὴν
πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ
Δράμαλη εἰς τὴν Ἀργολίδα πολὺ ἐχρησίμευσε,
γνωρίζων τὰς θέσεις ὡς ἐντόπιος. Εὑρέθη δὲ καὶ εἰς
διαφόρους ἀκροβολισμοὺς καὶ μάχας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τοῦ
Παλαιοκάστρου τοῦ Ἄργους, κατ᾿ ἐξοχὴν δὲ εἰς τὸ
καύσιμον τῶν δεματίων καὶ λοιπῶν τροφίμων. Εἰς δὲ τὴν
μάχην τοῦ Ἁγίου Σώστη ὅπου ἐφονεύθη ὁ Παπᾶ
Ἀρσένης Κρέστης, ὁ Τσώκρης ἠρίστευσε πρῶτος ἐλθὼν
ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ καταλαβὼν τὰ νῶτα τῶν
Τούρκων μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας, κατόπιν δὲ τούτου
ἦλθον ἀπὸ τὸ Στεφάνι τὸ ἀπόσπασμα τοῦ Νικήτα, ὁ
Χατσῆ Χρῆστος καὶ οἱ λοιποὶ, καὶ οὕτω ἐσώθη ἡ μάχη.

Ὁ Τσώκρης ἐπολέμει μέχρις ὅτου οἱ Τοῦρκοι
ἐχάθηκαν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ τὴν Κόρινθον, καὶ
ὕστερα ὅταν ἦλθεν ὁ Ἰμβραὴμ ἐξεστράτευσε καὶ αὐτὸς
κατὰ τῶν Ἀράβων ὑπὸ τὴν στραταρχίαν τοῦ Κυριάκου
Σκούρτη. Εἰς δὲ τὴν μάχην τὴν γενομένην εἰς τοὺς
Παλαιοὺς Ἀβαρίνους, ὁ Ἰβραὴμ Πασᾶς ἐπολιόρκησε
στενὰ τοὺς ἐν τῷ φρουρίῳ Ἕλληνας, οἱ ὁποῖοι, μὴ
ἔχοντες τροφὰς, πολεμοφόδια καὶ καμμίαν ἐλπίδα
βοηθείας, παρεδόθησαν εἰς τὸν Ἰβραὴμ διὰ συνθήκης,
ἀφήσαντες τὰ ὅπλα των. Μεταξὺ τῶν παραδοθέντων
Ἑλλήνων ἦτο καὶ ὁ Τσώκρης μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν
στρατιώτας καὶ καπεταναίους, οἵτινες μετὰ ταῦτα
ὁπλισθέντες ἐπολέμησαν τὸν ἐχθρόν.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ἦτον ἀπὸ τὴν πόλιν τοῦ Ἄργους. Οὗτος πρὸ τῆς
ἐπαναστάσεως μὲ τοὺς ἰδικούς του καὶ τοὺς γείτονάς
του, καὶ μὲ ἐκείνους ὅσοι ἦσαν κατηχημένοι ἀπὸ τὴν
Ἑταιρίαν Ἀργίτας, εἶχον ἑτοιμάσει πολεμοφόδια καὶ
ἄλλα ἀναγκαῖα τοῦ πολέμου διὰ νὰ χρησιμεύσουν ἐν
καιρῷ τῷ δέοντι. Ἐν ἀρχῇ δὲ τῆς ἐπαναστάσεως
πρῶτος αὐτὸς ἐσυμάζευσε στρατιωτικὸν σῶμα περὶ τὰ
χωρία Μπέλεσι καὶ Σχοινοχῶρι, βοηθούμενος καὶ ἀπὸ τὸν
εἰρημένον καπετὰν Νέζον, καὶ πρῶτος τῶν ἄλλων
Ἀργείων πρὸ τῆς 25 Μαρτίου ἐπανεστάτησεν. Αὐτὸς
ἐπίσης εἶναι ἐξ ἐκείνων, οἵτινες ἠθέλησαν ν᾿
ἀντισταθοῦν κατὰ τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶ εἰς τὸ τεῖχος τοῦ
Ξεριὰ, ὅτε δὲ οἱ Τοῦρκοι τοὺς ἐπῆραν ἐμπρὸς καὶ ἔφυγον

ἐκεῖθεν, ὁ Ἀσημακόπουλος αὐτὸς, ὁ Παπᾶ
Ἀρσένης καὶ οἱ λοιποὶ ἐκλείσθησαν εἰς τὸ Μοναστῆρι τοῦ
Ἄργους, ὁ δὲ υἱὸς τῆς Μπουμπουλίνας μὲ ὀλίγους
Σπετσιώτας καὶ ἄλλους ἀπὸ τὸν τόπον ἐκεῖ ἕως πενῆντα
τὸν ἀριθμὸν, ἐκλείσθησαν εἰς τὰ πλησίον τοῦ Ξεριᾶ
κείμενα σπίτια καὶ ἐπολέμησαν μὲ πολλὴν
γενναιότητα, ἀλλ᾿ ἔπεσαν οἱ πλεῖστοι ἐξ αὐτῶν μαχόμενοι.
Μάλιστα ὁ υἱὸς τῆς γενναίας Λασκαρίνας
Μπουμπουλίνας ἐπιάσθη μὲ τὸν σημαντικώτερον διοικητὴν τῶν
Ἀλβανῶν, τὸν Βελῆ μπέην, ἢ Βελίκον Γιάτσον
καλούμενον, γνωστὸν τότε, καὶ ἦλθαν εἰς χεῖρας, ἀλλ᾿ ὁ
ἀνδρεῖος Σπετσιώτης τὸν κατέβαλε καὶ τὸν ἐκαβάλικε·
ἐπειδὴ ὅμως, κατὰ δυστυχίαν, δὲν εἶχεν οὐδὲν ὅπλον
εἰς ἐνέργειαν, οὔτε αὐτὸ τὸ ξίφος του, ὡς καὶ ὁ Μπέης,
ἐπροσπάθει μὲ τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς ἄδειας πιστόλας
του νὰ φονεύσῃ τὸν Τοῦρκον, ἀλλ᾿ ἀτυχῶς τότε
ἔφθασεν ἄλλος Ἀλβανὸς, καὶ τὸν ἐσκότωσεν ἐπάνω εἰς τὸν
Μπέην.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΔΟΥΣΑ
Κατήγοντο ἀπὸ τὸν Ἀχλαδόκαμπον τοῦ Ἄργους,
καὶ ὑπηρέτησαν στρατιωτικῶς ἀμφότεροι. Ὁ δὲ
Κωνσταντῆς εὑρίσκετο παντοῦ εἰς τοὺς πολέμους μὲ τοὺς
γειτόνους του, καὶ ἦτον ἀγαπητὸς τοῦ Θ.
Κολοκοτρώνη. Ὑπῆρξε καὶ ἄλλη μία οἰκογένεια εἰς τὸν
Ἀχλαδόκαμπον, τοῦ Ἀναγνώστη Ἀναγνωστοπούλου, ὅστις
ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα πολιτικῶς.

Ο ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ
Τὸ χωρίον τοῦτο κεῖται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ δρόμου
μεταξὺ Ἄργους καὶ Τριπολιτσᾶς. Ἐπὶ δὲ τοῦ
Ἐθνικοῦ ἀγῶνος ἐθυσιάσθη ὁλόκληρον, διότι οἱ
στρατιῶται κινούμενοι ἄνω καὶ κάτω ὅλοι εἰς αὐτὸ
κατέλυον (ἐκόνευον), καὶ τοὺς ἔθρεφαν. Κατήντησε σταθμὸς
στρατιωτικὸς, καὶ ὅμως οἱ πτωχοὶ κάτοικοι ὑπέφερον
πολὺ, καθὼς καὶ αἱ Καλάμαι ἀπὸ τοὺς Μανιάτας. Ἐπὶ
δὲ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη, ὅτε ὁ στρατηγὸς Θ.
Κολοκοτρώνης διέβαινεν ἐκεῖθεν διὰ τὴν Ἀργολίδα καὶ
συνήντησε τοὺς ὑπὸ τῆς ἐμπροσθοφυλακῆς τοῦ
Δράμαλη σκορπισθέντας καὶ φεύγοντας ἀπὸ τὸ Ἄργος, καὶ
τοὺς Ἀφεντικοὺς Μύλους Ἕλληνας κατὰ τὸ Χάνι
Νταοῦλι, καὶ ἐκεῖθεν ἐγύρισαν πίσω εἰς τὸ ἄλλο Χάνι
τοῦ αὐτοῦ χωρίου, τὸ ὁποῖον κεῖται εἰς τὸν κάμπον καὶ
λέγεται τοῦ Ἀγᾶ πασᾶ, ὅπου ὅλοι ὁμοῦ ἐστάθησαν
σχεδὸν τρεῖς ἡμέρας, τὸ χωρίον τοῦτο ὁ
Ἀχλαδόκαμπος ἔθρεψεν ὅλους ἐκείνους τοὺς συναχθέντας ἐκεῖ, ὡς
καὶ τὸν Κολοκοτρώνην πρὸς τὸν ὁποῖον ἔστειλε τροφὰς
ὡς καὶ διὰ τὰ ἄλογά του εἰς τὴν θέσιν Βρυσούλια ὅπου
διενυκτέρευσε, καὶ τὴν αὐγὴν ἐκίνησε νὰ ὑπάγῃ κατὰ
τοῦ Δράμαλη.
Τὸ δὲ χωρίον τοῦτο ἡ Τουρκικὴ ἐξουσία τὸ εἶχεν
ἐν μέρει ἀσύδοτον, ὡς καὶ ὅλα τὰ χωρία ὅσα
εὑρίσκοντο εἰς θέσιν ὅπου ὑπῆρχε διάβασις, καὶ τὴν ὁποίαν
ὠνόμαζον Δερβένι, διότι τὰ τοιαῦτα χωρία
ἐχρησίμευον ὡς κατάλυμα τῶν στρατιωτῶν καὶ τῶν ἄλλων
ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας, οἱ δὲ κάτοικοι τούτων ἦσαν

ὑπόχρεοι νὰ ἑτοιμάζουν καὶ νὰ φέρουν εἰς τὸν δρόμον
ψωμὶ, νερὸν, κρέας, καὶ ὅ,τι ἄλλο εἶχον, καὶ ἐκεῖ τοὺς
ἐπερίμενον διὰ νὰ φάγουν. Ὅταν δὲ διήρχετο ὁ Πασᾶς
ἐφιλοδωροῦσε τοὺς χωρικοὺς δι᾿ ὅσα ἔφερον. Εἶχον δὲ
τὴν ἄδειαν οἱ Δερβενοχωρῖται οὗτοι τοῦ
Ἀχλαδοκάμπου νὰ φέρουν ὅπλα, καὶ νὰ φυλάττουν εἰς τὸ Νταοῦλι
Χάνι ὡς σκοποὶ πρὸς συνδρομὴν καὶ ἀσφάλειαν τῶν
διαβατῶν. Ἐπειδὴ δὲ εἶχον καὶ τύμπανον καὶ αὐλοὺς
καὶ ἔπαιζον ὀλίγον καὶ εὐχαρίστουν τοὺς διαβάτας,
οὗτοι εἰς αμοιβὴν ἔδιδον εἰς αὐτοὺς χρήματα, καὶ ὡς
ἐκ τούτου ἕκτοτε ἔμεινεν ἡ ὀνομασία τοῦ τόπου
Νταοῦλι.