ΠΕΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤ’ ΑΝΑΠΛΙΟΥ ΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, του Τόλη Κοϊνη

Είχα την απορία: Γιατί στον Άγιο Σπυρίδωνα του Ναυπλίου, λιτανεία με φιλαρμονικές και επισημότητες γίνεται της Αγίας Βαρβάρας και όχι του φερώνυμου Αγίου.
Ψάχνοντας για γεγονότα που έγιναν ανήμερα της γιορτής της, στην πόλη μας, έμαθα για την τελευταία μεγάλη μάχη προ των τειχών του Ναυπλίου (ακριβώς). Στις 4 Δεκεμβρίου του 1821 έγινε. Οι σελίδες που αφιερώνει ο Λαμπρυνίδης στην «Ναυπλία» γι αυτήν την μάχη είναι συναρπαστικές. Το ίδιο και οι σελίδες που αφιερώνει ο Φωτάκος, που ήταν παρών σε αυτήν την μάχη…
(Το «ακριβώς», που έβαλα πιο πάνω, είναι γιατί οι μάχες της Ναυπλιακής Επανάστασης, 40 χρόνια μετά από την αναφερόμενη σύγκρουση, έγιναν στον σημερινό Συνοικισμό, στον ΑγιοΛιά, στην Άρια και στο σημερινό Μακεδονίτικο και όχι ακριβώς στα τείχη).
Να τα πάρουμε τα γεγονότα με την σειρά.
23 Σεπτέμβρη 1821: Απελευθερώνεται η Τρίπολη. Η πρώτη έδρα Πασαλικιού που πέφτει στα χέρια των Ελλήνων.
Οκτώβρης 1821: Ο Κολοκοτρώνης μεταφέρει τα δύο μεγάλα στρατόπεδα των Ελλήνων, από τα Βέρβενα-Δολιανά και Βαλτέτσι-Αλωνίσταινα στο Άργος και τα περίχωρα του Ναυπλίου.
Στόχος η κατάληψη του μεγαλύτερου φρουριακού συγκροτήματος της Πελοποννήσου, του Ναυπλίου. Ήταν η πρώτη φορά στην Πελοπόννησο, που είχε συγκεντρωθεί τόσο μεγάλο πλήθος Ελληνικού στρατού (4 με 6.000). Τα πλοία Ύδρας και Σπετσών περιπολούσαν στον Αργολικό επιβάλλοντας – επαναστατικώ δικαίω – ναυτικό αποκλεισμό.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1821, τα ξημερώματα, αποφασίστηκε να γίνει ταυτόχρονη έφοδος στο Παλαμήδι, στην Πύλη της Ξηράς και να πλησιάσουν τα πλοία, στα Πέντε Αδέλφια. Η συγκλονιστικότερη σύγκρουση εκείνης της Ημέρας έγινε στην Πύλη της Ξηράς. Οι Έλληνες, με επικεφαλής τον Νικηταρά, είχαν φτιάξει πρόχειρες κατασκευές και σκάλες, για να διαβούν τα 14 μέτρα της τάφρου και να ανεβούν στο τείχος. Ο αιφνιδιασμός που απαιτούσε το σχέδιο των Ελλήνων δεν έπιασε…
Εκεί τραυματίστηκε ο Νικηταράς στο πόδι. Έγινε επική μάχη γύρω από τον τραυματισμένο ήρωα. Σελίδες του Ομήρου ζωντάνεψαν. Ευτυχώς κατάφεραν οι σύντροφοί του να τον μεταφέρουν σε ασφαλέστερο μέρος. (Αν υπήρχε Ελληνικό Χόλυγουντ, θα είχαν γυριστεί δεκάδες ταινίες με τον ιπποτικότερο ήρωα του 21…. Προς το παρόν η μνήμη του σκιάζει βαρύ νέφος λήθης).
Εκεί τραυματίστηκε και ο Αναγνώστης Γκελμπερής. Ένα παλικάρι από τον Κοσμά της Κυνουρίας. Επικεφαλής ομάδας Ολυμποχωριτών. (Ολυμποχωρίτες, λέγανε τους προερχόμενους από τον Κοσμά και τα γειτονικά χωριά του Πάρνωνα). Από τις αρχές της Επανάστασης πολεμούσαν στο Ναύπλιο. Αν και Αρκάδες δεν πήγαν στην Τρίπολη, γιατί τα χωριά τους ήταν τσιφλίκια Ναυπλιωτών Τούρκων. (Όπως και οι Καρυώτες πήγαν με τον Δαγρέ στην Τριπολιτσά, γιατί οι ιδιοκτήτες των χωραφιών τους ήταν Τριπολιτσιώτες).
Αυτό ας το έχουν υπόψη τους όσοι πιστεύουν ακόμα ότι ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας δεν ήταν και ταξικός.
Τον τραυματισμένο Γκελμπερή συνέλαβαν οι Τούρκοι. Τον μετέφεραν μέσα στην πόλη. Και άρχισαν να τον διαμελίζουν… Να τον σφάζουν με τον πιο βασανιστικό τρόπο μέσα στους δρόμους. Σε αυτή την φρικτή διαδρομή μαζί με τους Τούρκους πρωταγωνίστησαν και οι Εβραίοι του Ναυπλίου.
Μην κάνετε την αφελή ερώτηση που βρέθηκαν οι Εβραίοι, εδώ;
Μετά το 1715 οι Τούρκοι έδιωξαν όλον τον Ελληνικό πληθυσμό από το Ναύπλιο, πήραν όλη τη γη του Αργολικού κάμπου και την μοίρασαν τσιφλίκια. Ζούσαν από τα έσοδα της γης – που την καλλιεργούσαν Έλληνες κολίγοι. Το εμπόριο και τη βιοτεχνία την ανέλαβαν Εβραίοι και Λεβαντίνοι. Μέχρι το 1770 είχαν το μονοπώλιο στην περιοχή… Από τότε όμως αρχίζει η μεγάλη εμποροναυτική ανάπτυξη Ύδρας και Σπετσών κυρίως και σε μικρότερο βαθμό του Άργους και του Πραστού. Ο ανταγωνισμός ήταν σίγουρος, σκληρός και αδυσώπητος. Οι Εβραίοι εκμεταλλεύτηκαν όλα τα προνόμια που έδιναν οι Οθωμανοί στο μιλέτι τους και αγωνίστηκαν μαζί με τους Τούρκους. Γι αυτό και τους διώξαμε μαζί τους…
Ο Γκελμπερής δεν ήταν κλεφταρματωλός. Ευκατάστατος έμπορος ήταν … Τυχαία, έπεσα σε προεπαναστατικές του επιχειρηματικές δοσοληψίες, ξεφυλλίζοντας την ιστορία ενός μοναστηριού (ή Λουκού ή Μαλεβή). Αναφορά στο «google» δεν βρήκα για το όνομά του… παρά μόνο μια επιδερμική ανάγνωση του Φωτάκου από κάποιους ακροδεξιούς.
Μαρτύρησε ανήμερα της 4ης Δεκεμβρίου…
Δεν γιορτάζουμε όμως εις ανάμνησιν αυτού του γεγονότος την Αγία Βαρβάρα. Αλλά, για την – θαυμαστώ τω τρόπω – σωτηρία από μια επιδημία λοιμικής νόσου αρκετά χρόνια μετά το 21.
Μπορεί να μας έσωσε από τον τύφο και την χολέρα η Αγία, δεν μας έσωσε από την αγνωμοσύνη … την μέχρι γαϊδουριάς αγνωμοσύνη…
ΥΓ1: Δεν βρήκα κάποια εικόνα του βασανισθέντα ήρωα… Γι αυτό βάζω το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης της «Ναυπλίας» … και παραφράζοντας τον ποιητή … Μνημονεύσατε, αδελφοί, τον Λαμπρυνίδη, μνημονεύσατε τον Φωτάκο… πριν το τέρας της λήθης μας μετατρέψει σε ανθρώπους χωρίς μνήμη και χωρίς εθνική και ταξική συνείδηση.
ΥΓ2: Η λιτανεία γίνεται το βράδυ της 3ης Δεκεμβρίου… Αν πάτε, ανάψτε και ένα κερί για τους αφανείς ήρωες…